Geografik qobiqning tarkibiy qismlari

Geografik qobiqning tarkibiy qismlari R E J A: Geografik kobikning umumiy tavsifi va xususiyatlari. Geografik kobikda moddalarning xilmaxilligi. Geografik kobikning tuzilish darajalari. Litosfera haqida tushuncha. Yerning ichki tuzilishi. Yer pusti. Geografik kobik Yer yuzasida Atmosfera, gidrosfera, litosferat va biosferaning o'zaro aloqasi, bir-biriga ta'siri natijasida uzoq vaqt davom etgan evolyusion jarayon oqibatida vujudga kelgan murakkab, tuxtovsiz rivojlanishga ega bo'lgan yaxlit moddiy tizimdir. Geografik kobik territoriya kulamining xamma kabul kilgan aniq chegarasi yuk . Kupchilik olimlar geografik kobikning kalinligini 35-40 km hisoblab, kuyi chegarasini okeanlarda 11 km (mariana botigi 11022 km) kuruklikda 2-5 km chuqurlikdan o'tkazadilar. Geografik kobikning yuqori chegarasini atmosferaning ozonga (O3) boy bo'lgan 20-30 km balandliklardan o'tkazadilar. Chunki ozon (O3) quyoshdan kelayotgan ultrabinafsha nurlarni ushlab kolib, undan kuyida organizmning yashashi uchun sharoit yaratib beradi. Geografik kobik terittoriya kulamining xamma kabul kilgan antik chegarasi yuk . Geografik kobik sayyoramizning boshqa qismlarida juda murakkab tuzilishga ega bo'lganligi bilan farq qiladi. Uning asosiy farq qilib turuvchi o'ziga xos xususiyatlari kuyidagilar hisoblanadi: birinchidan geografik kobikda moddalar bir vaqtning uzida uch xil fizik holatda (qattiq, suyuk, gazsimon) bo'lib, doimo bir - biriga utib turadi va u o'zaro ta'sir etib turuvchi shu bilan birga sifat jihatdan farqlanuvchi turt sferadan (litosfera, gidrosfera, atmosfera, biosfera) tashkil topgan. o'z navbatida xar bir sfera mustaqil komponentlarga masalan, litosfera xar-xil jinslarga, tuproqka, biosfera o'simlik va hayvonlarga ega. Ikkinchidan geografik kobik yaxlit (bir butun) moddiy sistema sifatida kosmos va Yerning ichki kismi bilan doimo modda va energiya almashinuvi orqali aloqadadir. Geografik kobikning issiqlik manbai asosan quyosh radiasiyasi kisman yerning ichki kismidan chikayotgan issiqlikdir. Shuningdek., geografik kobikka yiliga kosmosdan 10 mln tonna xar-xil moddalar tushib turadi.Aksincha geografik kobikdan kutarilgan yengil gazlar (vodorod, geliy) atmosferaning yuqori qatlamiga kutarilib, sungra planetalararo bushlikka tarkalib ketadi. Uchinchidan geografik kobik tabiatda ritmiklik xusisiyati mavjud. Tabitdan ritmik ikki xil davriylik va sikllik shaklda mavjud. Bir xil vaqtda qaytarilib turadigan ritmlik jarayonlar davriylik hisoblanadi. Bunga Yerning o'z uki atrofida aylanishi tufayli ruy beradigan kecha va kunduz, yil fasllari, suv kalkishi, kabilar misol bo'ladi. Takrorlanib turish vaqti bir xil bo'lmagan jarayonlar siklik deyiladi. quyosh aktivligining o'zgarish sikli o'rta hisobda 11 yil 15 oy mobaynida qaytarilib turadi. Bunga bog'liq holda iqlimning tebranib turishi, daryo, daryo suvlarining kamayib, kupayib turishi va boshqalar siklli jarayonlarga kiradi. Turtinchidan, geografik kobikning sferalari bir-biridan ajralgan holda emas, balki o'zaro uzviy aloqada va rivojlanishga ega bo'lgan guyo bir yaxlit zanjirdir. Shu sababli agar uning biror kismiga ta'sir etib, noto'g'ri uzgartirilsa, kolgan komponentlar tabiiy holatida xam o'zgarishlar yuz berish ...