Geomorfologik tadqiqot ishlari

GYeOMORFOLOGIK tadqiqot IShLARI RYeJA: Relef-geomorfologik tadqiqot ishlarini tekshirish obyekta, 2. Tabiiy va antropogen-jarayonlarni relefga ta'siri 3. Geomorfologik xaritalar tuzish. Relef hududi tabiatining muhim kompnentidir. U shu joy tabiatining boshqa xamma komponentlariga , haroratning shakllanishi va kditadan taqsimlanishiga, yoin - sochinning tarqalishiga, tuproq - guruntning namlanysh rejimiga, mahalliy shamollarning xarakteriga, yer osti suv iqimiga va ular orqali tuproq, o'simlik qoplamining tarqalishiga to'xtovsiz va kuchli ta'sir etib turadi. Ekologik atlaslardagi devoriy gipsometrik kartalardan foydalanib, joyiing orografik tuzilishiga tasvir berishdan boshlash kerak, Bunda hudud, yer yuzasi tuzilishisting umumiy ko'rinishi, gipsometrik yuzasilagi tafovutlar, eng baland va eng past nuqtalarining o'rni, ularniig mutlak va nisbiy balanddiklari, yer yuzasining tutilganligi, uning sabablari tushuntirilishi kerak. Tasvir tekisliklarning kaysi daryo oraliida joylashganligi, uning o'rtacha maksimal. mutlokiy balandligi qanday, eng baland va eng past nisbiy balandliklari kaerda joylashganligi, relefning qanday elementga mansub ekanligi, umumiy holatiga etibor berishi kerak. Tekisliklarning yuzasi agar jarliklar, balkalar, do'ngliklar, qirralar va tepaliklar bilai band bo'lsa, -ularning eng xarakterlilarini tavsiflash foydadan xoli emas. Goomorfologik tadqiqot ishlarida atlaslardagi geologik xaritalardan foydalanib tadqiq etilayotgan hududning relef shakllarining geologik tuzilishini va joyning nisbiy yoshini aniqlab ketilishi maqsadga muvofiq bo'ladi. Hududdagi xar bir relef shaklini shunday rejada tadqiq etilsa xamma relefning umumiy tavsifini va uning kelib chiqishini aniqlashga yordam beradi Hozirgi zamon relefining shakllanishida katta rol o'ynovchi eroziya va denudastiya, surilma, karst. eol, suffozion - cho'qish, soliflyukastiya va boshqa geomorfologik jarayonlar haqida tadqiqotlar davomida xo'jalik nuqtai nazaridan xam baho berish lozim. Yani eroziya natijasida tuproqning tuzilishi, surilma va karst natijasida ekin ekiladigan maydonlariing ishdan chiqishi, soliflyukastiya tufayli tuggooqning bevaqt sharoit bosishi kabi holatlar va boshqalar. Nixoyat shunday xo'jalik uchun zarar keltirayotgan jarayonlarga qarshi ko'riladigan chora - tadbirlar ishlab chishish masalalari ko'rib chiqilishi kerak. Geomorfologik tadqiqot ishlari olib borilganda albatta relefning morfologiyasi, morfometriyasi, genezisi, yoshi, aniklanadi. Relef landshaftning yetakchi komponenti bo'lishi bilan bir vaqtda, geologik rivojlanish bosqichlari, geologik strukturalar bilan xam uzviy boliqdir. Geomorfologik tadqiqotlarda bularga katga etibor berilishi kerak bo'ladi Geomorfologik tadqiqot ishlarida eng murakkab kilnnadigan ishlardan biri bu geomorfologik xaritalarni tuzishdir Lekin har xil hodisalar ro'y bermasligi uchun relef kurshshlariki doimo muhofaza qilish lozim bo'lali. Inson va tabiiy jarayonlar natijasida relefni o'zgaritpi to jinslarini bir biri bilan aralashib ketishi mavzuli geomorfologik xaritalarni mukammal tuzilishiga to'sqinlik qiladi. Ayniqsa 20 -asrning oxiriga kelib yer yuzida inson yashaydigan hududlarda hosil qilgan jinslar juda o'zgarib ketdi. Relefga antropogen ta'sir juda kuchaydi. Buni birinchi navbatda masalan adir zonalarini o'zlashtirish ko'plab gidroinshootlarni qurilishi, boshqa geomorfologik jarayonlarga insonlar tomonidan imkoniyatlar yaratilayotganligida ko'rishimiz mumkin. Geomorfologik xaritalar ...