Janubi - Sharqiy Osiyo xo'jaligi, transporti, tashqi iqtisodiy aloqalari va ichki tafovutlari

Janubi-sharqiy Osiyo xo'jaligi, transporti, tashqi iqtisodiy aloqalari va ichki tafovutlari 9-sing Geografiya darsligi asosida 55 § - mavzu Reja: Janubi-sharqiy Osiyo mamlakatlari Qishloq xo'jalik mahsulotlari Janubi-sharqiy Osiyoda transporti Mintaqa mamlakatlari Janubi-sharqiy Osiyo o'tgan asrning 70-yillarigacha jahonning eng qoloq o'lkalaridan biri bo'lib kelgan edi. Osiyoda bir qator yangi industrial mamlakatlar shakllandi. Ana shunday mamlakatlar qatoriga Janubi-sharqiy Osiyoning dastlab Singapur, so'ngra Malayziya, Tailand, Bruney davlatlari ham qo'shildilar. Singapur Malayziya Tailand Bruney Janubi-sharqiy Osiyo mintaqasi iqtisodiyotida sanoat ishlab chiqarishining ahamiyati tobora ortib bormoqda. Mintaqa YIM ning 40,7 % i sanoatga, 24,7 % i qishloq xo'jaligiga va 34,6 % i xizmat ko'rsatish sohasiga to'g'ri keladi. Chetdan keltiriladigan metall asosida mashinasozlik sanoati Janubi-sharqiy Osiyoning Malayziya, Tailand, Indoneziya va Filippin davlatlarida yaxshi rivojlangan. Elektronika va elektrotexnika, radiotexnika va telemexanika, maishiy xizmat texnikasi mahsulotlarini ishlab chiqarish, ayniqsa, Singapur, Malayziya va Tailandda yuqori darajada rivojlangan. Janubi-sharqiy Osiyo mamlakatlari iqtisodiyotida qishloq xo'jaligi va u bilan bog'liq bo'lgan agrosanoat tarmoqlari muhim o'rin egallaydi. Qishloq xo'jalik mahsulotlarini qayta ishlovchi yengil va oziq-ovqat sanoatlari ancha ahamiyatli. Guruch mintaqadagi ko'plab mamlakatlar eksportining asosini tashkil qiladi. Yog'-moy sanoati tarmoqdagi yana bir yirik sohadir. O'simlik moyi, asosan, kokos yong'og'idan olinadi. Jahonda bunday moyni ishlab chiqarish va uni eksport qilishda ham Janubi-sharqiy Osiyo mintaqasi yetakchilik qiladi. Janubi-sharqiy Osiyoda transportning o'ziga xos tarmoqlari rivojlangan. Mamlakatlar iqtisodiyotida dengiz va daryo transportining roli, ayniqsa, katta. Temiryo'l va avtomobil transporti mamlakatlarda ikkinchi darajali ahamiyatga ega. Ayrim mamlakatlar ichida eksport-import hajmining kattaligi bo'yicha Singapur (45,0 %), Malayziya (17,3 %), Tailand (14,7 %) va Indoneziya (10,8 %) ajralib turadi. Mintaqa mamlakatlarini bir-biridan farq qiladigan 3 guruhga bo'lish mumkin. Bular: 1. Malakka mamlakatlari - Malayziya, Singapur va Tailand. Mintaqa hududining 20 % i, aholisining 16 % ini o'zida birlashtirgan tabiiy kauchuk, sholi, kokos palmasi moyi yetishtirishda jahonda yetakchilik qiladi. 2. Orollar mamlakatlari - Indoneziya, Bruney, Filippin va Sharqiy Timor Janubi-sharqiy Osiyoning Tinch va Hind okeanlari oralig'idagi minglab kattakichik orollarda joylashgan. 3. Hindi-Xitoy mamlakatlari - Vyetnam, Kambodja, Myanma, Laos davlatlaridir. Tipik musson iqlimli bu mamlakatlar tabiiy resurslarga boy. ...