Kosmosdan olingan suratlar va ularning xususiyatlari

Mavzu: Kosmosdan olingan suratlar va ularning xususiyatlari. Reja. Kosmosdan olingan suratlar va ularning xususiyatlari. Kosmik suratlardan foydalanish. Kosmik tatqiqotlarning xalq xo'jaligidagi ahamiyati. Yer yuzasini kosmosdan turib o'rganishda kosmik suratlarning ahamiyati nihoyatda kattadir. Shuning uchun dastlab kosmosdan turib suratga olish, ularning xususiyatlari hamda kosmik suratlarni o'qitish usullaridan foydalanish kerak. Kosmosdan turib yer yuzasini suratga olishda quyidagi usullardan foydalaniladi. Fototelevizion Televizion Fotografik Hozirgi vaqtda infraqizil nurlarning ikkita diapazonidan (3,5 mkm va 8-12 mkm) foydalanilmoqda. Nurlanish energiyasi haroratga bog'liq bo'lgani uchun obyektlarning haroratini ham aniqlash mumkin. Quyosh nuri bilan isitiladigan obyektlarning harorati sutka davomida o'zgarib turadi: ertalab va kechqurun harorat past, tush paytda harorat ko'tariladi. Atmosferaning spektral o'tkazuvchanligi (tiniqlik darajasi). Yerning nur tarqatishi havo haroratga bog'liq bo'lib, to'lqin uzunligi 10 mkm ga yaqin bo'lgan infraqizil nurlanishga teng. Geologik qidiruvlarni olib borish ishlari 1970 yilda uchirilgan «Soyuz-9» kemasi orqali 18 sutkada 1:800 00 dan 1:7 00 00 gacha bo'lgan masshtabda mamlakatda birinchi marta 100 ortiq kosmik surat olingan 1975 yilda salyut-4 kosmik orbital stansiyasi orqali Kaspiy dengiz atrofi O'rta Osiyo va Qrimning 4,5 mln km2 hududini surati olingan, shu asosida regional mavzuli kartalar tuzilgan. Yer yuzasidagi tabiiy resurslarni o'rganishda va meteorologik kuzatishlar olib borishda kosmik apparalar uchun doiraviy orbita tanlanadi. a-doiraviy orbita b-elliptik orbita Orbita turlari. Kosmik apparatlar yordamida har xil qiyaliklardagi orbitalardan suratga olish mumkin bo'lgan zonalarning aylanib chiqish (vitkalar) sxemasi: Tabiiy resurslarni tadqiq qiluvchi kosmik sistemalarning stukturasi. Kosmosdan olingan suratlarni tasnif qilishda ularning spektral diapazonlari ham e'tiborga olinadi. Bunday suratlar asosan uch diapazonga bo'linadi: Ko'rinadigan va yaqin infraqizil diapazonli suratlar; Radiodiapazonli suratlar. Issiq infraqizil diapazonli suratlar; 1969 yil 20 iyulda uchirilgan AQSH ning «Appalon-11» kosmik kemasida shu mamlakat fuqarolari Neyl Armstrong va Edvin Oldringlar tarixda birinchi bo'lib oyga qadam qo'ydilar. «Appalon-17» kosmik kemasida oyga qo'ndirilgan apparat orqali oyning surati olingan. Kosmosdan turib suratga olish faqat quyoshdan keladigan nurga (yorug'likka) asoslanadi. Osmon bulut bilan qoplangan bo'lsa yoki tunda suratga olish zarur bo'lib qolgan taqdirda sun'iy nurlanishdan foydalaniladi. Aerokosmik s'yomkada foydalaniladigan elektromagnit to'lqinlar spektri. 1957 yilda sobiq Ittifoqda birinchi marta yerning sun'iy yo'ldoshining uchirilishi va 1961 yil 1 aprelda «Vostok-1» kemasining fazoga parvoz qilishi Yer atrofidagi fazoni o'zlashtirish, ilmiy tadqiqot ishlarini olib borish, undan xalq xo'jaligida foydalanish imkoniyatini yaratdi. Shuni ta'kidlash kerakki, endilikda kosmosdan olingan ma'lumotlar xalq xo'jaligining deyarli hamma sohalarida o'z samarasini bermoqda. Radiotexnikaning rivojlanishini hozirgi vaqtda kosmonavtikasiz tasavvur qilib bo'lmaydi. Sobiq Ittifoqda uchirilgan «Molniya», «Ekran», «Gorizont» va «Raduga» kabi sun'iy aloqa yo'ldoshlariga o'rnatilgan radio-retransliyator yordamida mamlakatlararo ko'p kanalli telefon va telegraf aloqasi ...