Markaziy Osiyo va O'zbekistonning qishloq xo'jaligi mintaqalari

Markaziy Osiyo va O'zbekistonning qishloq xo'jaligi mintaqalari Reja: Yaylov va pichanzorlar. Yaylov o'simliklarini ekologik xususiyatlari. Koramol eksperimentlari faunasi. tuproq ustki qatlamining hayvonot olami. 1. o'rta Osiyoda yaylov va pichanzorlar 60 foizdan ortik madonni egallagan. Ular asosan chul (Korakum, Kizilkum, qarshi chullari, Zomin, Nurota, Korakolpogiston yaylovlari, Fargona vodiysi toglik va tog oldi rayonlari) va dasht, tog oldi mintaqalarini egallaydi. Yaylovlar asosan kuy-echkilar, kamrok koramollar bokiladigan joylardir. ayniqsa, togli yaylovlarda namgarchilik yaxshi bo'lganidan ut-ulanlar serob bo'ladi, hayvonlar eta olmaydigan joylarda pichan urib tayyorlanadi. Ekologik nuqtai nazaridan kuprok joyda usuvchi boshoklilar pichanzor bula olmaydi, chunki ulardagi kurtak yer ustida joylashgan, shuning uchun ular mexanik maxkam urnashib olishga majbur bo'ladi. Aslida haqiqiy pichanzor o'simliklari utlokzor va botkokda, suv ekalarida, torf yoki shur utlokzorlardan kelib chiqishgan, yani litoralp londshaft mevali hisoblanadi. Yaylov va pichanzorlar fitotsenologik tushuncha bo'yicha quyidagi guruhlarga bulinadi: A. Boshokli kuruklik pichanzorlarga 1) kumok, kumli kalptsiy kam joyda usadigan o'simliklari vakillari kiradi. Bu oydok yaylovchalar kuylar uchun makul, juda borsa bir marta urib olinadi. 2) kontinental kuruk utlokzorlar V neotralp tur tuproqlarda usadi, kuylar bokiladi, bazan bir marta pichan urib olinadi. 3) Maxsuldorligi kam utlokzorlar - turli o'simliklar aralashmasidan iborat, avvallari urmon bo'lgan, kesilish natijasida hosil bo'lgan erlardir. Bu joylar ekstensiv ishlatiladi, mol- kuylar betartib bokiladi, bazan uti pichan kilinadi. V. Nam yerda usadigan pichanzorlar. Soxil buyi ut-ulanlari tur utlokzorlar. Bularga 1) yuqori hosilli pichanzor va yaylovlar kirib ular suv rejimi boshqarilib turiladigan o'g'itlanadigan va boshqa agrotadbirlar ishlatiladigan joylar. Ulardan pichan urib olish, xaydab mol bokish, yozda urib kuzda mol bokishga ajratiladigan erlardir. Bu joylar vodiylarda, tekisliklarda, tog usti yaylovlari kabilarni o'z ichiga oladi. 2) Shurlangan utloklar daryo buylarida usadi. Bu erlarda kuy, mollar, parrandalar bokiladi. Bazida pichan qilib uriladi. yuqorida sanab utilganlardan tashqari kumlarda usadigan ko'p yillik yarim butasimon utlar va efimerlar asosan kuychilik, yilkichilik va parrandalar bokish uchun asosiy yaylov hisoblanadi. Bu erlarni hosildorligi xam (115-20 ts ga) shuningdek, pichanzordagi utlar tarkibi o'zgarishi bilan umurtkasiz hayvonlar, xashorat va boshqa jonzotlar guruhi, turi, avlodi turlicha bo'ladi. Bazi bir xashoratlar,masalan, chigirtka, kana, tsikodalar bisindikator vazifasini bajaradi, yani yashash omillari kaysiki, ustivorligini bildirib turadi. Umuman, yaylov va pichanzorlarda xujayin o'simliklarni soniga karab shu yerdagi hayvonot va xashorat turlari o'zaro farq kilinadi, yani turlarni bazan ko'p yoki kamayib ketishi ular uchun ozuka manbai va sharoitni kay darajada bo'lishini kursatib turadi. Tabiiy pichanzordagi utlar va begona utlar botanik tarkibi bo'yicha usayotgan mintaqasiga karab turlicha bo'ladi. Bu ut-ulanlar 30 turdan 60-70 turgacha bo'lgan turlarni o'z ichiga oladi, ...