Materik va okean botiqlarining hosil bo'lishi. Fanerozoyda geografik qobiqning rivojlanishi

Materik va okean botiqlarining hosil bo'lishi Fanerozoyda geografik qobiqning rivojlanishi Reja : Botiq haqida umumiy ma'lumot Botiqlar tarqalgan hududlar Eng chuqur botiqlar Fanerozoyda geografik qobiq Botiq - Yer po'stining tektonik kuchlar ta'sirida atrofi ko'tarilib yoki atrofga nisbatan pasayib qolgan qismi. Botiq tagi ko'pincha yassi yoki o'rta qismiga tomon bir oz nishab bo'ladi. Diametri o'nlab, yuzlab km ga yetadi. Turkiya to'g'li mamlakat. Ularning dengiz sathidan o'rtacha balandligi 100 m. Uni maydonining katta qismini Anatoliya yassi tog'ligi tashkil qiladi, shimolda Pontiya tog'lari, janubda esa Tavr tog'lari ko'tarilib boradi. Bu esa uni dehqon­chilik qilish imkonini cheklaydi. Pontiya tog'ligi 100 km masofada Qora dengiz sohiliga parallel cho'zilgan. Sharqda ular Kavkaz chegaralarigacha, g'arbda Sakarya dar­yosi tekisligiga yetib boradi. Pontiya tog'lari uzliksiz zanjir hosil qilmaydi va u chuqur tog' oralig'i vodiylari bilan yoki sohilbo'yiga parallel cho'­zilgan bir qancha botiqlar zanjiri bilan ajraladi. Pontiya to'g'larining o'rtacha balandligi 2500 m, tog' tizmasining sharqiy qismida balandlik ortib boradi. (Kachkar tog'i 3937 metr) yon bag'irlari juda tik, ochiq vodiylarning yo'qligi bu tog'larda yurushini qiyin­lashtiradi. Pontiya tog'lari g'arbga tomon passayib boradi. 900 metrgacha, maksimal balandlik 200 metrdan oshmaydi. Janubda O'rta dengiz sohilbo'yida murakkab tog' tizmasi Tavr cho'zilgan. U uch qismga bo'linadi: G'arbiy, Markaziy, Sharqiy Tavr. G'arbiy Tavr -tog' tizmasi Anatolya pasttekisligi va ko'rfazi tomon pasayadi. Eng baland tog' tizmasi (Bedag 3086 m, Elmali 3073 m) chuqur vodiylar bilan ajralgan. G'arbiy Tavr tizmalari orasida, asosan uning shimolida bu rayonga Turkiya ko'llar mamlakati nomini beruvchi ko'llar va chuqur botiqlar guruhi joylashgan (chuchuk ko'llar: Beyshexer, Egridir, Sugla; tuzli ko'llar: Adjigel, Akshexir; Isparta botig'i va boshqalar). Sharqiy Tavr janubda Murat daryosidan va Van ko'lidan mamlakat­ning sharqiy chegarasigacha cho'zilgan. Sharqiy qismi ancha baland, bu yerda tog' cho'qqilari 400 metrga yaqin keladi. Tizma chuqur Evfrat va Tigr daryolari daralari bilan ajralgan. Bu muhim aloqa yo'li hisoblanadi. Sharqiy Tavrdan janubda Diyarbakir botig'i joylashgan. Tog'lar oralig'idagi Anatoliya yassi tog'ligi Ichki va Sharqiy Anato­liyaga bo'linadi. Ichki Anatoliya yassitog'likning ancha past qismi hisoblanadi. Ular bir qator suvsiz botiqlardan tashkil top'gan. Bu yerda balandlik g'arbdan sharqqa 800-1200 metrdan 1500 gacha ortib boradi. Mana shunday platolardan birida, balandlik 850 m, Turkiya poytaxti Anqara joylashgan. Yassi tog'likning janubiy qismida bir qator qadimgi vulqonlar ko'tarilib boradi. Ichki Anatoliyaning markazi va janubida ko'plab ko'l va botiqlar bor, asosan tuzli. O'rta dengizi sohilidan ichkarida joylashgan botiqlar quyoshda qovjiragan sariq dasht kenglilaridan iborat bo'lib, ular orasida bog'larning yashil maydonlari dog' singari ajralib turadi. O'rta dengizning sohilbo'yi tekisliklari (Antaliya, chuqurova va boshqalar) issiq dengiz subrtopik iqlimi, unumdor tuproqlari bilan ...