O'zbekiston Respublikasining geosiyosiy kelajagi

O'zbekiston Respublikasining geosiyosiy kelajagi Reja: O'zbekistonning geostrategik va geosiyosiy xususiyatlari XXI asr va yangi geosiyosiy vaziyat Hozirgi zamon geosiyosatida axborot omili O'zbekiston Afg'oniston shimolida joylashgan Markaziy Osiyoning markazidagi Respublika. Jug'rofiy koordinatalari: 41° 00 sh.k, 64° 00 sh.u. Umumiy maydoni: 447,4 km.kv.; quruqlik maydoni: 425,400 km.kv.; suv maydoni: 22 00 km.kv. Quruqlikdagi chegaralarining umumiy uzunligi 6221 km. Shu jumladan Afg'oniston bilan - 137 km., Qozog'iston bilan 2203 km., Qirg'iziston bilan 1099 km, Tojikiston bilan 1161 km va Turkmaniston bilan 1 621 km. Qirg'oq chegarasining uzunligi: 0 km. Qita ichida joylashganligi uchun dengiz hududlariga davolari mavjud emas. Iqlimi asosan mo'tadil, yozi uzoq va issiq, qishi yumshoq sharqiy hududlari quruq cho'llar, chala-cho'llar va dashlardan iborat. Relefi asosan tekis qumli cho'llar, Amudaryo, Sirdaryo, Zarafshon daryolaridan sug'oriladigan keng maydonlardan iborat. Farg'ona vodiysi sharqda Qirg'iziston tog'lari bilan o'ralgan. Mamlakat g'arbida Orol dengizi joylashgan. Eng yuqori va eng past nuqtalari: Sariqarnush ko'li - 12 m., va eng yuqori nuqtasi Adelunga tog'i 4 301 m. Tabiiy zaxiralari: tabiiy gaz, neft, ko'mir, oltin, uran, kumush, mis, qo'rg'oshin, tsink, volfram, molibden. Dehqonchilik: haydaladigan yerlar: 9%; Yaylovlar: 46%; O'rmonlar: 3%; Boshqalar: 41% (1993 y.r.m.) Sug'oriladigan maydonlar: 40 00 km.kv. O'zbekistonda atrof muhit bilan bog'liq ayrim muammolar mavjud bo'lib, Orol dengizining qurishi oqibatida pestitsidlar va tabiiy tuzlarning to'planishi ro'y bermoqda. Buning natijasida erlarning sho'rlanishi va cho'llarning kengayishi kuchayib bormoqda. Sanoat oqovalari bilan suvlarning ifloslanishi navbatdagi jiddiy muammo hisoblanadi. O'tgan asrning 80 yillarida mineral o'g'itlar va pestitsidlarning qishloq xo'jaligida keng qo'llanilishi oqibatida aholi o'rtasida turli kasalliklar kuzatilgan. Sho'ro davrida qishloq xo'jaligida turli ximiyaviy dorilarning (masalan DDT) qo'llanilishi ham erlarning kasalanishiga ham olib kelgan. Markaziy Osiyo miqyosida tarqalgan bu muammolar mintaqadagi barcha Respublikalar ishtirokida hal etilishi mumkin. Shu nuqtai nazardan O'zbekiston Markaziy Osiyo mintaqasida integratsiya jarayonlariga alohida ahamiyat beradi. XX asrning oxirida yuz bergan siyosiy, iqtisodiy, ijtimoiy o'zgarishlar natijasida dunyoning geosiyosiy holati tubdan o'zgardi, yangi mustaqil davlatlar vujudga keldi va bu davlatlar xalqaro munosabatlar tizimida o'z o'rnini aniqlash yo'liga utdi. Bular jumlasiga Markaziy Osiyo davlatlari ham kiradi. Markaziy Osiyo davlatlari mustaqillikni qo'lga kiritganlaridan so'ng, har biri o'zining siyosiy va iqtisodiy, tashqi va ichki siyosatida ustuvor tamoyillarni aniqlab olgan holda milliy davlatchiligini shakllantira boshladi. Davlatlar tashqi siyosat yurgizar ekan, albatta, milliy manfaatlarini ko'zlaydi. Tashqi siyosatning mohiyatini esa milliy manfaatlar tashkil etadi. Milliy manfaatlar - bu millati, dini, dunyoqarashidan qati nazar, Respublikamizdagi barcha fuqarolarning manfaatidir. Mazkur manfaatlarning turli xil tashqi va ichki tajovuzlardan himoya qilinishiga erishish bevosita milliy xavfsizlikni ta'minlash bilan bog'liq. Shu nuqtai nazardan O'zbekiston ...