Prognozlashtirishda ekonometrik modellardan foydalanish

Prognozlashtirishda ekonometrik modellardan foydalanish Reja: 1. iqtisodiy o'sishning ekonometrik modeli 2. Umumiy talabni prognozlash 3. Istemol talabini pronozlash 4. Milliy iqtisodiyotning tarmoq tuzilmasini prognozlash 5. Inflyatsiya jarayonining suratini prognozlash 6. Imitatsion model tushunchasi 7. Kompleks usullar modellari iqtisodiy o'sishni prognozlash (IUP) turmush darajasi, ekonometrik (normativlar, cheklanishlar), tashqi iqtisodiy va harbiy strategik prognoz talablarini hisobga oladi. U yoki bu darajadagi barqaror iqtisodiy tizimga ega kupchilik davlatlarda iqtisodiy o'sishni prognozlashda quyidagi turdagi ko'p omilli ekonometrik modellar keng tarkalgan: Y k f(X1,X2,,Xn) Bir omilli modellar xam keng kullaniladi. Masalan, iqtisodiy o'sishning vaqtga bog'liqligini ifodalovchi modellar yoki utgan davrga nisbatan ishlab chiqarish fondlari yoki kapital (K) o'zgarishi kam bo'lgan qisqa muddatli davrda tahlil va prognozlashtirishda iqtisodiy o'sish va mehnat resurslari (L) orasidagi bog'liqlik modeli. Ishlab chiqarish funksiyasi shaklidagi model eng keng tarkalgan: va ni miqdoriga karab iqtisodiy o'sishning 3 turi mavjud: Agar () bo'lganda milliy mahsulot (daromad) ishlab chiqarish omillari (kapital va mehnat) sarfiga mutanosib ravishda oshadi, umumiy iqtisodiy samaradorlik o'zgarishsiz koladi, ishlab chiqarish fakat ekstensiv kengayib, kapitalning past samaradorligi mehnat resurslari oshishi hisobiga koplanadi. Agar ()1 bulsa, ishlab chiqarish omillari n marta oshganda, ishlab chiqarish n martadan kuprok oshadi, yani ishlab chiqarishning o'sishi omillar umumiy xarajatini aks ettiradi. Lekin bu FTT yutuklarini, yani yangi texnika va texnologiyalarni kiritib, ishlab chiqarish fondlari samaradorligi oshadi yoki fondlarning uzgarmas samaradorligida MU oshadi. Birinchi holatda va o'sish fondlarni tejaydi, ikkinchisida va o'sish mehnatni tejaydi. Agar(K)1da bu tasvirni aks ettiruvchi miqdorni topish kerak. Agar FTT notekis bulsa, IChF quyidagi ko'rinishda bo'ladi: . Umumiy samaradorlik o'zgarishida ishlab chiqarish fondlari va jonli mehnatning samaradorlik o'zgarishini alohida ko'rib chiqish mumkin: . IChFning yuqorida kurilgan turidan tashqari ishlab chiqarish natijasi (Y) bevosita ishlab chiqarish omillari miqdori orqali emas, balki omillar miqdoriga hamda samaradorlikka ta'sir etuvchi omillar orqali bilvosita bog'liqlikni ko'rib chiqish mumkin. Ishlab chiqarish omillari (kapital, mehnat, FTT) birlamchi omillar sifatida, ularga ta'sir etuvchi omillar esa ikkilamchi omillar sifatida namoyon bo'ladi. Ikkilamchi omillarni 2 tomonlama karab chiqish mumkin. Bir tomondan ular global omillarning miqdoriga, ikkinchi tomondan ularning samaradorligiga ta'sir etishadi. Omillarni tasniflashda quyidagi misolni keltiramiz: Ishlab chiqarish sohasida jonli mehnat: 1.L miqdorga ta'sir etuvchi omillar: a) ish kuni, xaftasi, yilining davomi; b) ishchi kuchining yosh tarkibi; v) ...