Tarixiy geografiya fanining maqsadi va vazifalari. Tarixiy kartografiya

Tarixiy geografiya fanining maqsadi va vazifalari. Tarixiy kartografiya Reja: Tarixiy geografiyaning predmeti. Tarixiy geografiyaning bo'limlari va asosiy vazifalari. Tarixiy geografiyaning paydo bo'lishi va manbalari. Tarixiy geografiyaning asosiy rivojlanish bosqichlari. Kartografiya haqida ma'lumot. Tarixiy kartografiya ilmiy fan sifatida. Tarixiy kartografiyaning turlari va vazifalari. Tarixiy kartografiyaning paydo bo'lish bosqichlari va taraqqiyoti. Tarixiy kartografiyaning yangi davrdagi asosiy yo'nalishi. Biz hammamiz maktabda O'zbekistonning, dunyoning fizik tarixiy geografiyasini o'rganamiz. Tarixiy geografiya nimasi bilan farqlanadi. Hatto nomidan ham bilinib turibdiki, bu fan o'tgan davrlarning iqtisodiy va siyosiy geografiyasini o'rganuvchi fandir. Bu fan geografiya tarixi fanidan farqli o'laroq (geografiya tarixi fani geografiya fanini paydo bo'lishidan to rivojlanishiga qadar o'rganadi) jamiyatning turli davrlarda rivojlanish sharoitini o'rganuvchi aniq geografiyani tashkil etadi. Tarixiy geografiya alohida tumanlardagi ishlab chiqarishning turli davrlarda o'sishi haqidagi ma'lumotlarni aniqlashtiradi. Yoki tarixiy muhim voqea-hodisalarni bo'lib o'tgan joylarini, geografik shart-sharoitlarini o'rganadi. Tarixiy geografiya fani muammolarini tarix fani o'rganadi, ammo shu bilan birga uni geografiya fanidan ham ajratib bo'lmaydi, chunki geografiya fanidan ochilayotgan yangi ilmiy ma'lumotlar tarixiy geografiya fani uchun juda muhimdir. Tarixiy geografiya fanining materiallari Tarixiy geografiya fanining asosi bo'lib xizmat qiladi. tArixiy geografiya fanining rivojlanishi esa tarix fanining rivojlanishi bilan uzviy bog'liqdir. Tarixiy geografiya tarixiy bilimlarning asosiy tarmog'i bo'lib qoldiki, usiz tarixiy jarayonlar geografiyasini o'rganib bo'lmaydi. Usiz tasavvurlarimiz to'liq va aniq bo'lmaydi. Tarixiy geografiya bilan geografiya tarixini farqlay bilish kerak. Geografiya tarixiy geografiya fanining bo'limi bo'lib, geografiya fanining rivojlanishi tarixini, sayohatlar tarixini, erning hududiy kashf etilishi bilan bog'liq holda o'rganadi. Geografiya fanining muammolari tarixiy geografiya fanioldida oldida turgan muammolar bo'lishi mumkin, o'tmishning aniq geografiyasi bo'lishi mumkin emas. Tarixiy geografiya o'tmish tarixining aniq geografiyasini o'rganadi. Demak. Tarixiy geografiya fani tarix fanlari sirasiga kirib, insoniyat tarixini o'tgan davrlari geografiyasini o'rganadi. Bo'lib o'tgan voqeaqhodisalarning tarixiy haqiqiy baholash uchun o'sha davrning tarixiy geografiyasini yaxshi bilish kerak. Bu narsa O'zbekiston tarixini, O'rta Osiyo tarixini ob'ektiv, ilmiy asoslangan holda o'rganishda katta ahamiyat kasb etadi. Tarixiy geografiya zamonaviy geografiya kabi o'z bo'limlariga ega: 1.Tabiiy tarixiy geografiya. 2.Aholishunoslik tarixiy geografiyasi. 3.Xo'jalik geografiyasi yoki tarixiy iqtisodiy geografiya. 4.Siyosiy tarixiy geografiya. So'nggi bo'limga ichki va tashqi chegaralar geografiyasi, siyosiy -ma'muriy bo'linishlar, shaharlar vа qal'alar joylashishi, shuningdek tarixiy voqea-hodisalar, harbiy yurishlar yo'llari, muhorabalar xaritalari, milliy-ozodlik harakatlari geografiyasi ham kiradi. Fizik geografiya o'tgan bio necha ming yilliklar davomida o'zgarishsiz qoldi. Lekin kishilik jamiyati, insoniyat tsivilizatsiyasini rivojlanishi uchun landshaftlar o'zgarishini o'rgaниш muhimdir, chunki daryolar o'zanining o'zgarishi, vodiylarning yo'qolib ketishi, sug'orish sitemalarining paydo bo'lishi, ko'l va dengizlar chegaralarining o'zgarishi, o'rmonlarning va hayvonot dunyosi ba'zi turlarining yo'q bo'lib ketish insoniyat tarixini ...