Toponimika va geografik atamashunoslikning fan sifatida shakllanish tarixidan

Toponimika va geografik atamashunoslikning fan sifatida shakllanish tarixidan Reja: Antik davr Yunon - Rim yozma manbalarda toponimikaga oid ma'lumotlar. O'rta asr sharq va Yevropaolimlari toponimika va atamashunoslik xususida O'rta Osiyolik olimlarning toponimika va ilmiy atamashunoslik sohasidagi ishlari. Toponimika geografik atamashunoslik - terminshunoslik va lug'atshunoslik sohasidagi tadqiqot va tasavvurlarning shakillanishi Yer haqidagi fizika, astranomiya, tarix va aniq falsafa fanlarning taraqqiyot tarixi bilan bevosita bog'liq. Jamiyat taraqqiyot tarixining antik davri (eramizdan oldingi 476 va melodning 446 yillari oralig'i) hozirgi ko'pchilik fanlarning asoslari yaratilgan davr hisoblanadi. Yuqorida takidlanganidek Yer haqidagi ilmlar , xususan geografiya fanlari, uning asosiy iboralari qoida va fanning muayyan tushunchalarini ifodalaydigan so'z va so'z birikmalari ayni shu antik davrda paydo bo'lfgan. Toponimikaga doir tushuncha va ma'lumotlar qadimgi yunon - Rim tarixchi va faylasuf olimlarning ishlarida uchraydi. Ma'lumki Geografiya atamasi birinchi marta eramizdan oldingi 276-194 yillarda yashab ijod etgan yunon olimi Erotosfin tomonidan fanga olib kirgan. Hozirgi Liviya davlati hududi doirasida mavjud bo'lgan Keruna shahrida tug'ulib, bugunki Misrning hozir ham eng katta shahri Aleksandriyadagi o'sha qadimgi davrning eng boy kutubxonasi boshlig'i bo'lib ishlagan Eratosfenning geografik yozishmalar kitobida geografiya atamasi bilan birga talay geografik terminlarlar - meridian paralel kabi so'zlar ishlatilgan. Shuni ham takidlash lozimki , hali geografiya so'zi paydo bo'lishdan oldin eramizdan oldingi VI-V asrlarda Melyat shahrida yashagan. Rekatiy shahrida yashagan O'rta yer dengizi va Qora dengiz va boshqa o'sha davr yunonlarning qadami yetgan o'lkalar geografik tasvirini tuzib, ko'plab toponimlar ishlatgan. Tarix faning atamasi Gerodot (Rim Respublikasining meloddan oldingi 146-43 yillarda yashagan hukumdori setseronning Gerodotga bergan bahosi) hozirgi o'rta dengiz, Qora dengiz Kaspiy dengizi va ularga tutash joylardagi geografik obyektlar toponimlar va o'lkalarning xalqlari haqida ma'lumot bergan. Shu bilan birga hozirgi geografiya fanida yetakchi tushunchalar sifatida ishlatiladigan iqlim , iqlim mintaqasi, Arktika doirasi, qutb doirasi, tropik kenglik shunibng Oykumena , Sfagrida Gidrosfera, atmosfera, Metiorologiya va boshqa ko'plab tushuncha va iboralar antik davrda ishlatilgan.O'rta dengiza va unga tutash joylardagi geografik obyektlarning atoqli otlar Liviya, Atlantida, Tavrida, Pantiya , Semferopol, Odessa, Kalxeda, Reoni, Don, Oks va boshqa toponimlar qadimgi antik davr va yunon - Rim tarixi davrida paydo bo'lgan. O'rta Osiyoning Yaksart Trajonsaniya kabi toponimlari yunon va Yevropakitoblarida qayd etilgan, lekin bu lomlar asli mahalliy xalq tomonidan qo'yilgan nomlardir. Abu - Rayhon Beruniy Yaksart - Sirdaryoni Hasart deb yozgan. Amudaryodan sharqdagi hududlar Yevropao'rta asr kitoblarida Tronsaksiana , sharq tillaridagi kitoblarda Movarounnahr (daryo orqasi) deb yuritilgan bo'lsada , mahalliy tilda Vorozjayhun va Vorozrud (daryo orqasi) nomlari bilan ma'lum edi. Buni ...