Urushlar va aholining tabiiy o'sishi

Urushlar va aholi o'sishi Reja: 1. Urushlarning aholi soniga ta'siri. 2. Aholining tabiiy o'sishi. Urushlarning demografik oqibatlari jumlasiga jangchilar va fuqaro aholining bevosita urushdan halok bo'lishidan tashqari, uning bevosita oqibatlarini ham kiritish zarur. Chunonchi, urush yillarida tuilishning keskin kamayib ketishi aholi soligining yomonlashuvi natijasida urush tugagandan keyin ham bir necha yillar davomida o'limning yuqori bo'lishi, aholi yoshi v jinsiy sotavining buzilishi va boshqalar shunday oqibatlardandir. Urushlarning bevosita va bilvosita demografik taosirini ikkinchi jahon urushida ishtirok xetgan Germaniya, Fransiya, Yaponiya, Polpshaga taalluqli quyidagi maolumotlardan aniq ko'rish mumkin. Yuqorida aholining takror barpo qilinishi jarayonini asosiy bilan tanishib chiqdik. Aholining tabiiy o'sishi maolum bir muddatda tuilganlar sonidan o'lganlar sonini olib tashlangan qoldiq bilan belgilanadi. Aholining tabiiy o'sishi ko'rsatkichlarini har 100 kishiga nisbatan hisoblanadi. Hozirgi paytda Yer shari aholisiga har yili 80-85 mln kishi qo'shilmoqda yoki yiliga 2 % o'smoqda. Dunyo aholisining bunday tez o'sishi hech qachon kuzatilmagan emas. Hozirgi paytda dunyo aholisi yillik tabiiy o'sishining 80 % rivojlanayotgan mamlakatlarga to'ri keladi. Rivojlanayotgan mamlakatlarda aholining tez tabiiy ko'payishi va buning hisobiga butun yer shari aholisi o'sish suroatlarining tezlashganligi ayrim olimlar uchun bu jarayonni Demografik portlash deb atashga asos bo'lmoqda. Bu jarayon natijasida ko'pgina rivojlanayotgan mamlakatlarda aholining tabiiy o'sishi bilan u mamlakatlar iqtisodiyotining erishilgan taraqqiyot darajasi o'rtasida nomuvofiqliklar vujudga kelayotganligi ham sir emas. Tuilishning ham o'limning ham kamligi bu mamlakatlarda aholi tabiiy o'sishining kamligini belgilaydi. Rivojlanayotgan mamlakatlar aholisining juda tez o'sayotganligi muhim iqtisodiy va ijtimoiy oqibatlarga olib kelmoqdayu va dunyo demograflari tomonidan qiziqib o'rganilmoqda. Shunday qilib rivojlanayotgan mamlakatlar aholisining hozirgi tabiiy o'sishi xarakteri juda ko'p tuilishga nisbatan ham o'lish va yuqori tabiiy o'sish bilan belgilanadi. Aholining takror barpo qilinish jarayonining ko'pgina xususiyatlariga ko'ra bu mamlakatlarning yana bir necha guruhlarga ajratish mumkin. Mamlakatimiz aholisiga keyingi yillarda tabiiy o'sish hisobiga har yili 2,6-2,7 mln kishi qo'shilmoqda. O'zbekistonda aholining tabiiy o'sishi asosan mahalliy millatlar orasida yuqori. Aholining yillik o'sish suroati esa 2 % ga teng bo'lmoqda. Osiyo aholisining soni esa, doimiy ravishda o'sib bormoqda. Ammo ayrim davrlarda uning dunyo aholisidagi salmoi ancha pasayib ketganligini ko'rish mumkin. Shunday qilib, dunyo aholisining o'sish dinamikasi ko'plab va xilma xil faktorlar taosirida bo'ladi. Dunyo aholisining o'sishi va bu o'sishning suroatlari yuqorida aytilganidek davom etsa, 21-asr o'rtalarga boranda, dunyo aholisi 9 mlrd kishiga, 21-asr oxirlarida esa 11-12 mlrd kishiga etadi. Umuman dunyo aholisining o'sish suroatlari kelajakda pasayib boradi. Be tendensiya hoziroq sezila boshladi, maolum bir davrga kelib esa, planetamiz aholisining soni stabillashadi. Aholining yoshi va jinsiy tarkibini o'rganish muhim ilmiy hamda amaliy ahamiyatga ...