XX-asrdagi tarixiy geografik tadqiqotlar

XX Asrdagi tarixiy geografik tadqiqotlar Reja: XX asrning o'ziga xos tadqiqotlari tavsifi. Amunsen (Narvegiya) tadqiqotlari. Robert Skatt (Angliya) tadqiqotlari. Richard Berd (1928-30-1933-36, 1939-41 yy) tadqiqotdari. Tayanch iboralar: XX asrning o'ziga xos tadqiqotlari; Amundsen (Norvegiya), Robert Skott (Angliya), Richard Berd (Amerika), Parij Xalq aro geografik konferensiyasi haqida. XX asrga oid tarixiy geografik tadqiqotlar Yer shari tabiat va tabiiy resurslarini xo'jalik jihatidan ahamiyatga molik tadqiqotlaridan iborat bo'lgan. XX asrning o'ziga xosgeografik tadqiqotlari birinchidan, ayrim tumanlarni xo'jalik nuqtai nazardan chuqur va mukammal o'rganish kuchayganligi, ikkinchidan tabiatni o'rganish umumgeografik xarakterda bo'lmay, maxsus ixtisoslashgan ilmiy dastur asosida, ayrim geografik tuman, uezd va alohida komponentlarini, kompleks ravishda iqtisodiy jihatdan aniqlash hamda kartaga tasvirlashdan(yirik maktabda) iborat bo'lgan, uchinchidan endi ekspeditsiyada qatnashuvchilar asosan ilmiy mutaxasisliklarda iboart bo'lib, ular ayrims rayonlarni mashrut bo'yicha emas maydon bo'yicha (relpefi, tuproq, o'simlik, hayvon va xokazo) o'rganish bilan chegaralanmay, umugeografik, maxsus kartalar tuzishlar asosiy maqsaddan iborat bo'lgan. Bu davrdagi eng yirik geografik kashfiyotlar qutbiy hududlarni (har ikkala qutbiy o'lkalarni) tadqiq etishda iborat bo'lib, bu ishlarda norvegiyalik tadqiqotchi Amundsen Rualp (1872-1928 yillar) katta natijalarga erishdi. U 1903 yil Xristaniya (120 shk.u. 600 sh.k.) shahrida G'arbga tomon so'zib Buyuk Britaniya orolini shtimoliy qismi va Islandiya, Grelandiya orollarini janubini aylanib o'tib shimolga tomon so'zib (770 sh.k dagi) janubiy G'arbiy tomon burilib, Shimoliy Amerikaning Shimoliy qismidagi Nort-Devon orolini Somerse oroli, Butiya yarim orolini (700 sh.kdan janub) Viktoriya orolini (1050 g.u) Amutsena buG'ozi (1250 g.u.dan) Makkenzi daryosini quyilish qismi Barrou burnidan G'arbga yurib Chukotka dengiziga, so'ngra Bering buG'ozi orqali Tinch okeani bo'ylab Sharqqa tomon so'zib Shimoliy Amerikaning G'arbidagi San-Frantsisks shahriga keladi. 3 yil davom etgan sayyohat davomida sayyoh «Y.O.A» kemasida, Shimoliy Muzli va Tinch okeani bo'ylab qutbiy o'lkani aylanib o'tib, juda ko'p aholi punktlarini tabiati, xo'jaligi aholisi haqida maolumotlar to'plagan. 1911 yil bahorida sayyohlardan 5 tasi Amundsen boshchiligida 52 ta itlar qo'shilgan chenalar bilan janubiy qutbga, tomon yurib dastlab qor va muzliklar bilan qoplangan Rossa tekisligidan o'tib (17 dekabr) da janubiy qutbga (2700 metr balandlikda) etib kelganlar. Sayyohlar bu yerga palata qurib, sutka davomida quyosh balandligini kuzatish ishlari olib boriladi. Sayyohlar bir sutkadan so'ng orqaga qaytib (1912 yil 7 mart kuni) Tasmaniya orolidagi Xobart shahriga kelgan. Amundsen bu shahardan telegraf orqali o'z G'alabasini butun dunyoga eolon qilgan. So'ngra sayyohlar Yangi Zellandiyaning shimoliy qismi orqali Tinch okeani bo'ylab so'zib Janubiy Amerikaning janubidagi Olovli yer oroli orqali yurtiga qaytib kelagan. 1912 yil (18 yanvarp) Angliya sayyohi Robert Skott janubiy qutbga kelib juda ko'p geologik kolleksiyalar olib qaytgan. Ammo R.Skott otryadi ...