Geografik qobiq va biosferaning vujudga kelishi va rivojlanishi tarixi

Geografik qobiq va biosferaning vujudga kelishi va rivojlanishining qisqacha tarixi Geografik qobiq va biosferaning vujudga kelishi va rivojlanishing qisqacha tarixi. Geografik qobiq va biosferaning vujudga kelishi va rivojlanishida tirik organizmlarning roli. Yerning sayyora tariqasidagi tadrijiy taraqqiyoti, uning asosiy komponentlari bo'lgan litosfera, atmosfera, hidrosfera va biosferaning moddiy tarkibining tobora barqarorlashuvi va murakkablashuvi jarayonida vujudga kelgan. Biosferaning faoliyati va dinamik muvozanati uzoq o'tmish geologik davrlarda biokimyoviy jarayolarning asta - sekin murakkablashuvi natijasida qaror topgan. Tabiiy geografiya uchun geografik qobiqning yoshi muammosi muhim ahamiyatga ega. Bu muammoga ikki xil yondashuv mavjud bo'lib, ulardan biri bu muammo yechimiga geografik qobiq taraqqiyotida Yerda organizmlarning mavjudligi mumkin bo'lmagan boshlang'ich bosqichni ajratish to'g'risidagi tasavvurga asoslangan. Geografik qobiq tadrijiy taraqqiyotining ilk bosqchi abiogen rivojlanish, litosfera, atmosfera va hidrosferaning fizikaviy - kimyoviy tarkib topishi bilan ifodalanadi. Geografik qobiq rivojlanishidagi bu bosqichda uning abiotik komponentlari (litosfera, atmosfera va hidrosfera) vujudga kelgan va hayotning paydo bo'lishiga zamin yaratgan, ammo organizmlarning mavjid bo'lishi uchun hech qanday shart - sharoit bo'lmagan. Bunday holda geografik qobiq rivojlanishining 4,6 mlrd. yil ilgari sodir bo'lgan.Chunki aynan shu paytda Yer va boshqa sayyoalar hosil bo'lgan. Geografik qobiq yoshini aniqlashga bo'gan ikinchi yondashuv uning asosiy xossalarining, binobarin geografik qobiq o'zining ham jonli moddaning bevosita ishtirokida shakllanishiga asoslanan. Geografik qobiq tadrijiy taraqqiyotining ikkinchi bosqchida uning faol komponenti bo'lgan biosferaning vujudga kelishi, tirik moddaning tug'ilishi va tez rivojlanishi, uningabiogen komponentlarning o'zgarishidagi rolining oshishi sodir bo'ldi. Geografik qobiq tadrijiy taraqqiyotining ilk bosqchi abiogen rivojlanish, litosfera, atmosfera va hidrosferaning fizikaviy - kimyoviy tarkib topishi bilan ifodalanadi. Geografik qobiq rivojlanishidagi bu bosqichda uning abiotik komponentlari (litosfera, atmosfera va hidrosfera) vujudga kelgan va hayotning paydo bo'lishiga zamin yaratgan, ammo organizmlarning mavjid bo'lishi uchun hech qanday shart - sharoit bo'lmagan. Bunday holda geografik qobiq rivojlanishining boshlanishi 4,6 mlrd. yil ilgari sodir bo'lgan. Geografik qobiq tadrijiy taraqqiyotining ikkinchi bosqchida uning faol komponenti bo'lgan biosferaning vujudga kelishi, tirik moddaning tug'ilishi va tez rivojlanishi, uningabiogen komponentlarning o'zgarishidagi rolining oshishi sodir bo'ldi. Geografik qobiq va uning asosiy xossalari jonli moddaning ishtirokida shakllangan. G'arbiy Avsraliya va Zimbabveda yoshi 3,5 mlrd. Yil bo'lgan stromatolitlar topilgan. Grenlandiyadagi tokembriy hosilalaridagi grafitning yoshi 3,83 mlrd. yil ekanligi aniqlangan. Uglerod izotoplarining tarkibiga ko'ra grafitning organik moddasi biogen yo'l bilan hosil bo'lgan (Поннамперума, 1984). Shunday qilib, to'liq komponentli geografik qobiqning yoshi 4,0 mlrd. yilga yaqin. Geografik qobiqda organik olamning vujudga kelishi bilan atmosfera, hidrosfera va litosfera tub o'zgarishlarga duchor bo'ladi. Yerda hayotning rivojlanishi oqibatida karbonat angidridli atmosfera azotl - kislorodli atmosferaga aylandi. Biota yashshash sharoitlariga moslashibgina ...