Markaziy Osiyo mamlakatlarining aholisi va mehnat resurslari

Markaziy osiyo mamlakatlarining aholisi va mehnat resurslari REJA: 1. Markaziy Osiyo davlatlari taraqqiyotida inson omili. 2. Markaziy Osiyo aholisining umumiy soni va uning o'sish darajasi. 3.Markaziy Osiyo aholisining tabiiy o'sishi , uning geografik joylashuvi va zichligi. 4. Markaziy Osiyo davlatlari aholisining ijtimoiy tarkibi. 5.MODda mehnat resurslari va aholining bandlik darajasi 6. MOD demografiyasiga oid muammolar. Tayanch tushunchalar: Aholi geografiyasi va demografiyasi, aholining takror barpo qilinishi , aholining umumiy soni , tabiiy o'sish , aholi zichligi, aholining ijtimoiy tarkibi, mehnat resurslari ish bilan bandlik darajasi, demografik xususiyatlar, ijtimoiy faol aholi, etnografiya. Markaziy Osiyo davlatlarida inson omili belgilovchi o'rinda turadi. Markaziy Osiyo davlattlarining haqqiy boyligi va mulki uning mehnatsevar saxiy, vatanparvar va mehnatparvar hamda mehmondo'st xalqidur. Jamiyatning eng oily boyligi bo'lgan xalq abadiy qadiryatlarning qudratli salohiyatini o'ziga jalb qilgan. Bu salohiyatni yuzaga chiqarisah jamiyatimizni rivojlantirish va taraqqiy ettirishning juda kuchli omili bo'lib xizmat qiladi. Inson salohiyati eng faol, eng bunyodkor omil bo'lib, u mamlakatning islohatlar va tub o'zgarishlar yo'lidan tinimsiz ilgarilab borishini ta'minlab beradi, deydi Prezidentimiz I.A.Karimov (1997- yil) Inson salohiyati mehnat zahiralarini shakllantirishda ijtimoiy demografik vaziyat hal qiluvchi rol o'ynaydi. Markaziy Osiyoda bu vaziyat qanday ahvolda ekanligi mavzu bayonida bayon etilgan. Markaziy Osiyo davlatlarining demografik xususiyatlariga oid ma'lumotlar ancha yetarli b'olib, ularda keltirilgan sonli raqamlar bir - biridan farq qiladi. Shunga qaraganda demografik xususiyatrlani belgilovchi qonuniyatlar deyarli bir xilda. Shuning uchun aholiga xos bo'lgan xos va xususiyatlarni o'rganganda unga xos bo'lgan qoqnuniyatlarni bilishga etiborni qaratishimiz kerak. Markaziy Osiyo aholisi haqidagii ma'lumotlarni 1897; 1920; 1926; 1930; 1959; 1970; 1989-yildagi aholi ro'yxatining materiallaridan va keyingi yillarda chiqqan statistik ko'rsatishlar asosida ta'sir etildi. Bu regionda ham boshqa joylardagi kabi aholining umumiy o'sishi, ijtimoiy, iqtisodiy, tarixiy, geohgrafik xususiyatlar bilan bo'gliq. Jumladan Turkistonning bosib olinishi, Harbiylarning ko'chib kelishi, shaharlarning vujudga kelishi, jahon urushhlarining oqibatlari, milliy va diniy qarashlar davlatlarning parchalanib ketishi va boshqalar. Aholining umumiy ko'rsatikichini belgilovchi omillar. Masalan: O'zbekistoning aholisi 1940-1945 yillarda 1,4 umumiy soni jihatdan olganda, 1917-1940-yillqarda 2,7 %ga 1960-1970-yilda -3,3 -3,8%ga; 199-yilda 2,0%ga va keyingi yilarda o'rtacha 1,8%ga o'sdi. Markaziy Osiyoda aholining umumiy soni 55 mln.kishi shu jumladan O'zbekistonda 27 mln.kishi, Qozog'istonda 15,3 mln.kishi va Qirg'izistonda 5,2 mln.kishi, Turkmanistonda 5,5 mln, Tojikistonda 7,0 mln.kishi aholishunoslarning bashoratiga qaraganda 2025-yilga borib Respublikalarda aholining soni quyidagicha taqsimlanar ekan. O'zbekistonda- 33 mln.kishi, Qozog'istonda 16 mln.kishi, Tojikistonda 9,3 mln.kishi, Turkmanistonda 6,6 mln. kishi va Qirg'izistonda 6,6 mln.kishi. Markaziy Osiyo regionida umumiy aholi soni 71 mln. kishiga yetadi. Aholi o'sishining barcha davlatlarda bir xilda emasligiga regionda shakllangan tarixiy geografik ...