Markaziy Osiyo metallurgiya sanoati majmui

Metallurgiya sanoati majmui REJA: 1.Metallurgiya sanoatining Markaziy Osiyo davlatlari xo'jaligida tutgan o'rni 2.Metallurgiya sanoatini shakllantirish, joylashtirish va rivojlantirishga ta'sir ko'rsatish omillari 3.Metallurgiya sanoatining xom-ashyo , moddiy-texnika ba'zasii va muhim markazlari. 4.Markaziy Osiyo hududida metallurgiya sanoati 5.Qorametallurgiya sanoati 6.Rangdor metalurgiya sanoati. Tayanch tushunchalar: Metallurgiya sanoati majmui , metallurgiya sanoatiga ta'sir ko'rsatuvchi omillar, metallurgiya sanoatining xom ashyosi, moddiy texnika ba'zasi, texnologiya, qorametallurgiya, ranglimetallurgiya, rangli metalliurgiya, nodir metallar , qimmatbaho metallar, tarqoq metallar, xalqaro mehnat taqsimoti. Metallurgiya sanoati undiruvchi sanoat tarmoqlari ichida yetakchi tarmoq hisoblanadi va tarmoqlarda ishlab chiqarilgan yarim tayyor mahsulotlar boshqa tarmoqlarini rivojlantirishda hamda iqtisodiyotni yuksaltirishda muhim ahamiyatga egadir. Markaziy Osiyoda metallurgiya sanoatini rivojlantirish uchun shart-sharoitlar ya'ni mineral va mehnat resurslari, tabiiy va iqtisodiy geografik sharoitlar yetarli darajada mavjud. Markaziy Osiyo hududida sobiq Ittifoq davrida qora va ayniqsa rangli metallurgiya sanoati shakllangan edi. Qozog'iston hududida Ittifoqning 5- metallurgiya ba'zasi, O'zbekistonda urush yillarida ishga tushurilgan Bekobod metallurgiya korxonasi mavjud edi. Biroq yarim xom -ashyo mahsulotlarining asosiy qismi Markazning rejasiga ko'ra ko'proq Rossiyadagi korxonalarga tayyor mahsulotlar ishlab chiqarish uchun jo'natilardi. Metallurgiya sanoati asosan xom - ashyo qazib olish, keraksiz metallarni to'plash, ularni ajratib olish va boyitish, eritish, prokatlar, quymalar tayyorlashni o'z ichiga oladi. Bu sanoat majmuasi qora va rangdor metallurgiya tarmoqlaridan iboratdir. Markaziy Osiyoda qora metallurgiya markazi Bekobod shahri hisoblanadi va zavodning asosiy xom ashyosi Respublikamizda ham qo'shni davlatlarda yig'ilib qolgan metallarni qayta ishlashdan iborat bo'lgan. Urush yillari va undan keyingi dvrda Sobiq Ittifoqda yangi va ishlab chiqarish hajmi bo'yicha yirik qora metallurgiya markazi barpo etildi va ishlab chiqarish quvvati oshirildi hamda texnologiyasi yangilanib, borildi. Regionda, ayniqsa Qozog'istonning markazi Kustanay viloyatida temir rudasi, qora metallurgiya uchun kerakli marganes, xrom va boshqa rudallar Ust-Kamenogorsk, Pavlodar, Temirtauda mavjud bo'lib, arzon qo'ng'ir ko'mir Ekibastuzda, toshko'mir va kokslanuvchi ko'mir Qarag'andada qazib olingan. Shular asosida urush yillarida Markaziy Osiyo hududida dastlabki qorametallurgiya markazi Qarag'anda metallurgiya korxonasi tashkil topdi. Qozoq magnitkasi nomini olgan to'liq sikldagi zavodda prokat, cho'yan va po'lat ishlab chiqariladi. Kustanayda Markaziy Osiyodagina emas balki MDHda ishlan chiqarish quvvati bo'yicha yirik metallurgiya ba'zasi tashkil etilgan. Sokilov-Sarbayda tog'-kon metallurgiya kombinati, Lisakovsk va Kacharskda rudani boyitish kombinatlari ishlab turibti. Keyingi yillarda O'zbekiston hududida qorametallurgiya sanoatini rivojlantirish uchun zarur bo'lgan temir va marganes rudalari, flyus materiallari va o'tga chidamli xom-ashyolar topildi. Kelajakda Respublikada to'la siklli qora metallurgiya sanoatini barpo qilish uchun asos tayyorlanayotir. Hozirgi kunda Bekobod metallurgiya zavodini ta'mirlashga katta quvvatga ega bo'lgan elektropechalardan foydalanishga, turli xilda mahsulot ishlab chiqarishga harakat qilinmoqda. chunki, Bekobod zavodi Markaziy Osiyo davlatlarida to'planib qolgan ...