Markaziy Osiyoning umumiy tavsifi

Markaziy osiyoning umumiy tavsifi TURKISTON, O'RTA OSIYO, MARKAZIY OSIYO HAQIDA TUSHUNCHA REJA: 1. Turkiston, Turon , O'rta Osiyo atamalariga ta'rif. 2. Markaziy Osiyo tushunchasi, uning mohiyati va mazmuni. 3.Markaziy Osiyo hududidagi Mustaqil davlatlarning maydoni , aholisining umumiy soni va chegaralari haqida. 4. Markaziy Osiyoning geografik o'rni haqida. Tayanch tushunchalar: Turon ; Turkiston; O'rta Osiyo ; Turkiston gubernatorligi ; Turkiston Avtonom Sovet Sosialistik Respublikasi , Markaziy Osiyo; hudud; mintaqa; chegara; bozor iqtisodi va siyosati. Turon, Turkiston, Turkiston gubernatorligi O'rta Osiyo , Markaziy Osiyo kabi atamalarni uchratamiz. Bunday nomlanishlar tarixiy yillar davomida o'z mazmunini topgan bo'lib, ularning birligi tabiiy - geografik o'lka sifatida qo'llanilsa, boshqa birlari siyosiy - ma'muriy atama hisoblanadi. Haqiqatdan ham o'rganilayotgan makon o'z tarixiga ega. Chunki, bu hududda- Amudaryo, Sirdaryo, Zarafshon va Murg'ob daryolari vodiylarida bizning asrimizgacha va keyingi davrlarda bir necha buyuk davlatlar bo'lgan. Jumladan , Baktriya, Marg'iyona, Xorazm, Sug'diyona, Buyuk Amir Temur imperiyasi, Xiva, Qo'qon xonliklari, Buxoro amirligi va boshqalar, shuningdek , ХVI-ХVII asr boshlarigacha bu hudud bo'ylab Osiyoni Evropa bilan tutashtirib turuvchi Buyuk ipak yo'li o'tgan. Buyuk geografik kashfiyotlar davridan boshlab (dengiz yo'llarining ochiloishi va taraqqiy etishi bilan) Buyuk ipak yo'lining mavqeyi sustlashib ketdi. Natijada bu hududda joylashgan davlatlar dunyo bozoridan asta - sekin uzilib qoldi. Keyinchalik yana bu o'lkaning boy tabiiy resurslari, ma'daniyati xorijiy davlatlarni o'ziga jalb etdi. Tarixda Amir Temurning Mulki Turon, millati turk degan iborasi bor. Bu iborada haqiqat bor, chunki turkiy tillarda so'zlashuvchi xalqlar Evrosiyoning juda katta qismida yashashgan. Shu bilan birga boshqa tilda gaplashuvchi xalqlar bilan birga, doimo aloqada va munosabatda bo'lib kelishgan. Albatta bu ibora o'z davriga xos voqea va mezon hamda mazmunga ega bo'lgan. Hozirgi kunda Turon bu past tekislikning nomi bo'lib, O'rta Osiyoning shimoliy - g'arbiy va Qozog'istonning janubiy g'arbidagi tekislikdir. Shimoliy -g'arbda Kasbiy bo'yi botig'i, shimolda Ural oldi bukilmasi va Ural bilan chegaradosh, uni G'arbiy Sibir tekisligidan Kustanay soyligi ajratib turadi. Sharqda markaziy Qozog'iston va Tiyanshanning shimoliy va janubiy etaklari, Pomir tog'lari, janubda Kopetdog' oldi bukilmasi, g'arbda Kaspiy dengizi bilan chegaradosh. Maydoni 1.5 mln km 2. Turkiston Turonning kunchiqar va kunbotar kengligi bo'yicha chamalanganda naq markazidir. Beruniy Qoshg'ariy, Yassaviylar zamonidayoq Ulug'bek va Boburlar davrida ham Turon so'zi bilan birga Turonzamin va Turkiston iboralari ishlatilgan. Ko'pincha Turkiston deganda butun Turonni, Turon deganda esa butun Turkistonni anglashilgan. Birinchi marta Turkiston atamasi mamlakat ma'nosida 539-yili arab xalifaligi vakillari bu hududga kelmasdanoq fors mandalarida uchray boshlagan. Ungacha yurtimiz Turon deb atalgan. Turkiston- XIX asr va XX asr boshlarida sobiq O'rta Osiyo ...