O'zbekistonning transport geografiyasi

O'zbekiston transport geografiyasi reja: 1. Transportni O'zbekiston xalq xo'jaligidagi ahamiyati va temir yo'l transportining umumiy taorifi. 2. Avtomobil, havo, suv, quvur va elektron transport geografiyasi. MAVZUNING MAQSADI: Transport ahamiyati uning shakllanishi, turlari hamda muhim xususiyatlarini o'rganish. 1. Transport xalq xo'jaligida ahamiyati katta bo'lib, ishlab chiqarish kuchlarining rivojlantirishda uning roli kattadir. O'zbekistonda hozirgi zamon transport turlarini deyarli hammasi mavjuddir. Temir yo'l, havo, avto, suv, quvur va elektron transportlar. O'zbekiston xalq xo'jaligida band bo'lgan aholining 4-5 % banddir. Yoki Respublika moddiy boylik ishlab chiqarishda band bo'lgan ishchi xizmatchilari 12 % dan ortig'i transport ishlaydi. O'zbekistonda transport tarmog'i ayniqsa, sobiq sovet hokimiyati davrida rivojlandi. Bu jarayon O'zbekiston haqiqiy mustaqillikka ega bo'lgandan keyin yana rivojini topdi. O'zbekistonda transportning moddiy texnika bazasi mustahkamlanib bormoqda. Yuk tashishda temir yo'l transporti asosiy o'rinda turadi. Temir yo'l transporti umumiy foydalaniladigan transport turlari bo'yicha yuk oborotini temir yo'l 93,2 % ni tashkil qiladi. O'zbekistonda temir yo'l qurilishi 188 yildan bilan boshlangan edi. Krasnovodskiydan Gorjuy temir yo'li davom ettirib, Farobiy bekatidan Samarqandgacha, Xovosdan Andijonga temir yo'l o'tkazildi. 1905 yilda Toshkent -Orenburg temir yo'li qurildi. Grajdanlar urushi yillarida temir yo'l va uning harakatiga ancha ziyon etadi. Tez kunda O'zbekiston hukumati buzilgan yo'llarni tikladi va uning yanada rivojlantirdi. 1930 yilda Turksib temir yo'li qurildi. U bilan O'zbekiston, Qirg'iziston orqali Sibir bilan o'tadi. Urush yillarida Toshkent viloyatida Qizil to'qimachi temir yo'li quriladi. 1925-1955 yillari Chorjo'y-Qo'ng'irot temir yo'li bilan O'zbekiston boshqa rayonlari - quyi Amudaryo hududi bilan tutashadi. 1962 yili Navoiy-Uchquduq temir yo'li qurilib tog'-kon sanoati bilan markaz tutashtiriladi. O'zbekiston keyingi yillarda Mirzacho'l, Qarshi yo'li, Quyi Amudaryo va boshqa erlarda yangi erlarni o'zlashtirish ishlari avj oladi. Shu munosabat bilan qisqa masofaga temir yo'llar quriladi: Sirdaryo Jizzax bilan Samarqand-Qarshi, 1972 yilda Qo'ng'irotdan -Ustyurt orqali Baynov temir yo'llari qurildi. Bu temir yo'l O'rta Osiyoni Yevropabilan ikkinchi yo'nalishda temir yo'l aloqasi vujudga kelib, bu yo'l Aris orqali Orenburg, Ural va Volga bo'yi, markaz bilan aloqani kuchaytiradi. 1990 yilda Nukus-Chumbay temir yo'li quriladi, Tuyamo'yna-To'rtko'l temir yo'li quriladi. Surxondaryo Boldir-Xo'jahon tuz konigacha va Sho'rchidan-Bandixongacha va Boytun konigacha temir yo'l qurildi. Hozir O'zbekiston temir yo'l uzunligi 6,6 ming km.ni tashkil qiladi. O'zbekiston .kv maydonga temir yo'l uzunligi .ga to'g'ri keladi. Bu O'zbekiston uchun ancha yuqori ko'rsatkichdir. Avtomobil transporti. Bu yosh , tez rivojlanib borayotgan transportdir. Bu transport O'zbekistonda rayonlararo va xo'jalilararo yuk tashish roli kattadir. Keyingi vaqtda MDH va boshqa xalqaro xalq xo'jalik yuklarini tashishda ahamiyati ortib bormoqda. Avtomobil transporti cho'l, adir va tog' vodiylarida, shahar ichida yuk tshishda ...