Tojikiston xalq xo'jalik tarmoqlari geografiyasi

Tojikiston xalq xo'jalik tarmoqlari geografiyasi Reja: 1. Tojikiston Respublikasining xo'jaligining shakllanishi, rivojlanishi va tarmoqlar bo'yicha joylashuvi 2. Sanoat tarmoqlarini hududiy joylashuvi 3. Qishloq xo'jalik tarmoqlar geografiyasi Tayanch iboralar: Xalq xo'jalik tarmoqlarini geografik joylashuvi, yetakchi sanoat tarmoqlari, qishloq xo'jalik tarmoqlari. Uning tarmoq va hududiy tuzilishi, Tojikiston agrar mamlakat. Uning igtisodiyoti yaqin o'tmish 1917-1991- yillarda bir tomonlama rivojlandi. Tojikiston sobiq SSR uchun janubdagi yirik xomashyo rayoni edi. U qishloq xo'jalik mahsulotlarini yetishtiradi va uni sanoatda qayta ishlash uchun markazga jo'natardi; u tog'-kon qazib olish sanoatini rivojlantirgan edi va qazib olingan rudani qayta lshlash uchun markaziy rayonlarga jo'natardi. Oqibatda Tojikiston mahalliy sanoatni rivojlantirishni ichki ehtiyojiga yarasha olib borolmasdi. Mamlakat 1991 -yilda o'z mustaqilligini qo'lga kiritishi bilan iqtisodiyotining asosini tashkil qilgan sanoat va qishloq xo'jalik ishlab chiqarishini ichki ehtiyojlari asosida rivojlantirishga kirishdi. Agrosanoat majmui. Tojikiston xalq xo'jaligida qishloq xo'jalik ishlab chiqarishi yetakchilik qiladi. Bu borada sug'orqiladigan dehqonchilik, tog-yaylov chorvachiligi, meva va uzumchilik qadim-qadimdan rivojlantirilgan. Hozirgi vaqtda mamlakat qishloq xo'jaligi turli-tuman qishloq xo'jalik texnikasi bilan yaxshi ta'minlangan jamoa va davlat xo'jaliklari, chorvachilik komplekslari, fermer xo'jaliklariga ega. Mamlakatda yetishtirqiladigan paxta, don, ho'l meva, uzum, sut, go'sht, yog', pilla va boshqa mahsulotlarning aksariyat qismi zikr qilingan qishloq xo'jalik korxonalarida yetishtirqiladi. Qishloq xo'jaligining yetakchi sohasi paxtachilikdir. Mamlakat paxtachiligi har jihatdan rivojlangan. Bu yerda oq paxta va ipak paxta navlari ekiladi. Oq paxta Shimolly Tojikistonning Farg'ona vodiysida, ipak paxta Janubiy ToJikistonning Hisor va Vaxsh vodiylarida yetishtiriladi. Paxta hosildorligi Markaziy Osiyo davlatlari ichida yuqoridir. Mamlakatda yiliga 900-100 ming tonna paxta hosili yetishtiriladi. Tojikiston agrosanoat majmuida chorvachilik ham muhim o'rin tutadi. Bu yerda yaylov chorvachiligining o'ziga xos tomonlari bor. Masalan, baland tog'li tabiatga har qanday qo'y zotlari yoki qoramollar moslashavermaydi. Bunday tog'li zona hisori qo'yo'lar, angor zotli echkilar boqish uchun qulaydir. Shuning uchun murakkab relef formalaridan kelib chiqib, Tojikistonning tog'li zonasida hisori qo'ychilik yaxshi rivojlantirilgan. Bu qo'ylarning gavdasi yirik, dumbasi katta bo'ladi. Hisori qo'yo'larni qo'lda dumbasini ko'tarolmay qolguncha boqish mumkin. Bunday holatlarda qo'yning dumbasini suyab turish uchun tirgagich o'rnatqiladi. Qo'lda boqilgan hisori qo'ylarning 20- chiqadigan dumbasi va 60-70 kilo atrorida go'shti bo'ladi, angor zotli echkilar tog'da toshdan-toshga, daradan-daraga sakrab o'tishga moslashgan. Uning mayin tolali tibeti junidan sifatli junli mato to'qiladi. Mustaqillik yo'lidan katta qiyinchiliklarni yengib dadil borayotgan Tojikiston davlati qishloq xo'jaligining yetakchi tarmoqlari bazasida mamlakat agrosanoat majmuini rivojlantirmoqda. Mamlakatning xomashyo rayonlarida paxtachilik majmuiga xizmat qiladigan yangi-yangi zamonaviy sanoat korxonalari zavod, fabrika, kombinatlar qurilmoqda va o'zida yetishtiladigan qishloq xo'jalik mahsulotlarini takror -takror qayta ishlashga o'tmoqda. Bunday ish tutish birinchidan, mamlakatni yaqin o'tmishda ...