Yer va suv resurslari hamda ulardan foydalanish muammolari

Yer suv resurslari va ulardan foydalanish muammolari. Reja: 1. Yer resurslari va ulardan foydalanish muammolari 2. Suv resurslari, chuchuk suv muamosi Mavzuning maqsadi: Yer suv resurslari tabiatning asosiy resurslaridan bo'lib insoniyatning yashashi uchun va butun sanoat korxonalari uchun zarurligini tushuntirish. 1. Yer resurslari va ulardan foydalanish. Yer tabiatining eng asosiy resurslaridan biri, hayot manbai. Yer resurslari odamlar yaashi uchun ham va butun ho'jalik tarmoqlari uchun ham zarur. Insoniyatning yer bilan ta'minlanganlik darajasi jahon yer bilan belgilanadi. U 13,4 mlrd gektarni tashkil etadi. Ishlov beriladigan yerlar eng qimmatbaho yer hisoblanadi, bunday yerlar insoniyatga zarur bo'lgan oziq-ovqat mahsulotlarining 88 foizini beradi. O'tloq va yaylov erlarning ham ahamiyati katta. Ular insoniyat istemol qiladigan oziq-ovqatning 10 %ni beradi. Biroq sayyoramiz yer fondining tarkibi o'zgarib turadi. Yer fondi tarkibiga bir-biriga qarama-qarshi bo'lgan ikki jarayon to'xtovsiz ta'sir ko'rsatadi. Bir tomondan insoniyat minglab yillar davomida yashash va qishloq xo'jaligida foydalanishga qulay bo'lgan erlarni kengaytirish uchun zo'r berib kurashib keladi. Bunda quriq erlarni katta ko'lamda o'zlashtirilganligi jihatidan Rossiya, Qozog'iston, AQSH, Kanada, Hitoy, Braziliya alohida ajralib turadi. Lekin yeri kichik, aholisi zich o'rnashgan mamlakatlar dengizlarning qirg'oq bo'yi qismlarini jadal o'zlashtiryapti. Ikkinchi tomondan yerlar to'xtovsiz oriqlab boryapti. Yerlarning botqoqlanishi va sho'r bosishi natijasida 1,5 mln gektar yer ishdan chiqyapti. Shaharlar o'sib borgan sari turar joy, sanoat va transport qurilishlari ham qishloq xo'jaligi erlariga tobora jadal bosib bormoqda. Jahonning qurg'oqchil o'lkalarida sodir bo'layotgan cho'llashish jarani qishloq xo'jaligi erlarini qariga yutib boryapti. Cho'llashish hozirning o'zidayoq 900 mln gektarni yutib yubordi. Va yana o'nlab, mamlakatlarda havv solyapti. Sahroi Kabir, Atakama, taraqqiyot, Namib va boshqa cho'llar kengayib boryapti. Olimlarning hisoblariga qaraganda, kelgusi 30 yil davomida G'arbiy Yevropaning yarmiga teng keladigan yerni ishdan chiqaradi. Bu bu jarayonlar natijasida yerga tushayotgan tazyiq to'xtovsiz ortib boryapti, yer resurslari bilan ta'minlanganlik darajasi esa kamib ketayapti. Noosfera - aql zakovati sferasi odamlarning xo'jalik faoliyati geografik muhitga tabiatning o'zida ro'y beruvchi geologik jarayonlardan kam ta'sir ko'rsatyapti, deb yozgan edi Vernadskiy (1863-1905). O'shandan beri jamiyat bilan tabiat o'rtasidagi moda almashinuvi ko'plab marta o'sib, global miqyoslarga etdi, biroq tabiatni zabt etar ekanlar, odamlar o'z hayot faoliyatlarining asosiga juda katta zarar etkazdilar. Atrof-muhit holati yomonlashdi. Bu holatni tasvirlab fransuz okeanshunosi Jak Iv Kusto ilgari tabiat insonni qo'rqitar edi, endi inson tabiatni qo'rqitmoqda deb yozgan edi. Yer yuzining qancha mamlakat va rayonlarida ekologik vaziyat juda taranglashib ketib ekologik tanazzul darajasiga etdi. Hozirgi vaqtda bu muammoni yechish uchun tobora ko'p davlatlar o'z kuch va imkoniyatlarini birlashtirmoqdalar. Bularning barchasi BMT tomonidan olg'a surilgan Yer faqat bitta ...