Tarixiy geografiyaning vazifalari, tarkibiy qismlari

TARIXIY GYeOGRAFIYaNING VAZIFALARI, TARKIBIY QISMLARI. TARIXIY GYeOGRAFIYa FAN SIFATIDA Reja: Tarixiy geografiyaning predmeti va manbalari. Tarixiy geografiyaning asosiy tarkibiy qismlarining xususiyatlari. Tarixiy geografiyaning fan sifatini shakllanishi va rivojlanishi. Tarixiy geografiya yangi va eng yangi davrda. Tarixiy kartografiya. Mamlakatlarning tarixiy geografiyasini o'rganishda dastlab o'z diqqatini aholini joylashishi tarixiy geografiyasi, xo'jaligining tarixiy geografiyasi, tarixiy-siyosiy geografiyasi, tarixiy iqtisodiy geografiyasiga qaratadi. Tarixiy geografiya sohasida tadqiqot olib borishda, tadqiqotchida ko'plab umumiy xarakterdagi muammolar kelib chikadi. (Masalan, mamlakatning iqtisodiy, siyosiy geografiyasidagi tez va keskin mamlakatning hududiy o'zgarishlari) Mamlakatning tarixiy-iqtisodiy va tarixiy-siyosiy geografiyasini o'rganishda tadqiqotchi bu mamlakat haqidagi butun bir tarixiy davr ichidagi ma'lumotni bilishi kerak. Shunga karab, bu mamlakatning iqtisodiy o'sishi yoki inqirozini anglab etadi. Yana iqtisodiy va siyosiy tarixiy geografiya o'tgan tarixiy davr moboynida aholining soni, milliy tarkibi, joylashishi, chegaralari va ichki ma'muriy boshqaruv viloyatlarini ham o'rganadi. Vazifalaridan eng mushkuli mamlakatning iqtisodiy geografiyasi va uning taraqqiyoti darajasini aniklaydilar. Shundan keyingina iqtisodiy sohadagi o'zgarishlarning surati ko'z o'ngimizda namoyon bo'ladi. Tarixiy geografiyaning asosiy vazifasi - mamlakatning tsadimiy davrdan to hozirgi davrgacha bo'lgan siyosiy davlat chegaralari tsadimgi shaharlarning o'rni, shuningdek, ularning turli davrlardagi o'zgarishlari, aholisining joylashuvini o'rganadi. Shuningdek, tarixiy vohealar, janglar va ularning oqibatlari, bu janglarning davlat chegaralariga ta'sirini ham o'rganadi. Tarixiy geografiya tarixiy voqea va hodisalar yanada tushunarli bo'lishi uchun ko'shinlarning yo'nalishi kartasi, jang maydonining geografik hududi kabi vazifalarni ham o'z zimmasiga oladi. Yuqoridagi vazifalarning yechimi tarixchiga aniklik va ilmiylikda yordam beradi. Demak, tarixiy geografiya - mamlakatlar tarixidagi geografik tomonlarning tarixiy jarayonlarini o'rganadi. Chunki bunday tarixiy geografik tomonlarni bilmasdan turib, mamlakatning rivojlanish bosqichlarini ham o'rganib bo'lmaydi. Tarixiy geografik tadqiqotlarni olib borishda xuddi tarix fani kabi tarixiy manbalarga tayanadi. Alohida qiymatga ega bo'lgan tarixiy - geografik asarlar, turli hujjatlar, qadimgi xaritalar va h.k. Xususan, davlatning chegaralari ko'rsatilgan qonunlar, kelishuvlardir. Ammo bular haqida ma'lumotlar kam. Eng katta ahamiyatga ega bo'lgan arxeologik manbalar - bo'lib, ulardan ayniqsa, qadimgi davrga oid iqtisodiy geografik tadqiqotlarda mamlakatning iqtisodiy ahvoli, xo'jaligi, hunarmandchilik turlari, savdo-sotik aloqalari kabi ma'lumot-larni olish mumkin. Tarixiy geografiyani o'rganishda - tomonimika va antropologiya ma'lumotlari ham muhimdir. Daryolarning nomlari, ko'llar va boshqalar ham nomlari turli davrlarda turlicha bo'lgan. Antropologik materiallar esa xalqlarning shakllanishida, aralashib ketish jarayonlari sabablarini o'rganadi. Tarixiy geografiya XVI asrda alohida fan sifatida shakllandi. Uning fan sifatida shakllanishiga XV- XVI asrlardagi ikki yirik tarixiy voqea turtki bo'lgan: Uyg'onish davri Renessansi Buyuk geografik kashfiyotlar Uyg'onish davrida ziyoli odamlarning qadimgi davrga, tarixga, geografiyaga bo'lgan qizikishi ortdi. Buyuk geografik kashfiyotlarni (XV asr boshlari - XVI asr)ni amalga oshishiga asos bo'lib geofafik bilimlar xizmat ...