G'arbiy Yevropa

G'arbiy YevropaYevrosiyo materigining chersa g'arbiy, yani Dtlamtika okeaniga tutashgan va mo'tadil mkyataqada joylashgan qismi Sharqiy Yevropa, yoki Sharqiy Yevropatekisligi va yubtropik mintaqalarda joylashgan Janubiy Yevropaga- qaramaqarshn o'laroq, umumiibir nom-G'arbiy Yevropanomi bilan atalishn mumkin. Bunday bo'linish Yevropaning umum qabul qilingan 6yj linishi, yani Shimoliy, O'rta va Janubiy hamda Sharqiy Yevropaga yoki. G'arbiy (xoriliy) va Sharqiy Yevropaga bo'linishiga bir oz to'g'ri kelmaydi. Bu yerda G'arbiy Yevropadeyilganda muayyan tabiiy geografik bir butunlik tushuniladiki, bu butunlik terryatoriyaning mo'tadil mintaqada-Atlantika bo'yida joylashganligi, gorizontal parchalanganligi, relefining mozaikligi, zonallik qonuniyatlarining aniq sezilmasligi va kishilik jamiyati faoliyatining tabiatga bo'lgan ta'siri yaqqol aks etganligi natijasida vujudga qelgan. G'arbiy Yevropaichidagi tabiat tafovutlari territoriya ayrim qismlarining paydb bo'lishi va neotektonik protsesslarning namoyon bo'lish darajasiga, geografik kenglikda hamda Atlantika okeaniga nisbatan tutgan o'rniga bog'liqdir. Atlantika va Shimoliy Muz okyoani dengizlari G'arbiy Yevropaning kontinental qismiga chuqur kirib borgan bo'lib, uning barcha tabiat komponentlariga katta ta'sir ko'rsatadi havdda aholi hayotida jo'da katta rol o'ynaydi. G'arbiy Yevropaqirg'oqlari yaqinidagi maydoniga ko'ra eng katta dengiz-Skandinaviya yarimoroli bilan Islandiya yarim-oroli orasida joylashgan Norvegiya dengizidir. U Atlantiqa okeanidan suv osti tizmasi rrqali ajralgan bo'lib, bu tizmadaFarer va Shetland orollari joylashgan. Dengizning Markaziy, qismida chuqur cho'kma ( gacha) bor, undan Skandinaviyaga tomon chuqurlik kamaya boradi, Norvegiya qirg'oqlari yaqinida esa sayozliklar uchraydi. Norvegiya iliq oqimi tufayli dengiz muzlamaydi, suv temperaturasi yuzada +3°S dan pasaymaydi. Sho'rligi 34-35 ‰- Norvegiya dengizi baliqqa, ayniqsa seld, makrel va treskaga juda boy. Bali ovlanadigan asosiy rayonlari Islandiya bilan Norvegiyaning qirg'oq bo'yi suvlaridir (Vesterolen va Lofoten orollari yaqinida, shuningdek Bergendan shimolda ovlanadi). Ov mavsumida bu joylarda turli .mamlakatlarning yuzlab kemalari to'planadi. Baliqni qayta ishlovchi asosiy korxonalar va baliq ovlanadigan portlar ham xuddi shu erdadir. Materik bilan Britaniya orollari o'rtasida Shimoliy dengiz joylashgan. Faqat Skandinaviya yarimoroli sohillari bo'ylab chuqurligi dan ortiq nov o'tgan, dengizning qolgan qismi chuqurligi esa- dan kam. Sayozliklar (bankalar)dagi chuqurlik dan kam. Shimoliy dengiz rejimiga uni uch tomondan o'rab olgan quruqlik katta ta'sir ko'rsatadi. Shuning uchun u yerda, ayniqsa janub va sharqda havo hamda suvning temperaturasi ancha o'zgarib turadi (qishda 0° dan +8°S gacha, yozda esa +12°S dan + 18°S gacha). Qishda Yutlandiya sohillari yaqinida muz bo'ladi Yuza suvlarning sho'rligi shimoldan janubga tomon okeanlar uchun normal (35‰) miqdoridan 31‰ gacha, qirg'oq yonida esa hatto 20‰ gacha kamayadi. Shimoliy dengiz ustidagi ob-havo ayniqsa kuz va qish faslida nihoyatda o'zgaruvchan bo'lib, bu intensiv siklonlar harakati bilan bog'liq. Tez-tez bo'lib turadigan shtormlar, quyuq tuman, yomg'ir va qor bo'roni barcha mavsumlarda, ayniqsa kuz ...