Giyohvandlik vositalari kontrabandasi va unga qarshi kurash

Giexvandlik vositalari kontrabandasi va unga qarshi kurash Reja: 1. Giexvandlik vositalarining turlari. 2. Giexvandlikning zarari va ijtimoiy xavfi. 3. Giexvandlik vositalarini noqonuniy ishlab chiqarishga qarshi kurash. Giexvandlik vositalari, ularning xususiyatlaridan, chunonchi qanday moddadan tayerlanganligi, tabiiy eki sun'iyligi, zien yetkazish darajasi hamda narkotik ta'siri, fizik va ruhiy ta'siri, hamda umumiy kimeviy tarkibidan kelib chikib, turli xillarga bulinadi. ruhiy ta'siri kuchli bo'lgan, jiddiy zien etkazuvchi vositalar sirasiga quyidagi tabiiy va sintetik giexvand moddalar kiradi: - kannabis turdagi dori-darmonlar; - kokain va kokadan tayerlanadigan boshqa dori-darmonlar; - barbituratlar va boshqa gipiotik vositalar; - kichik trankvilizatorlar, amfetomiklar va ularga o'xshash ta'sirga ega bo'lgan vositalar; - LSD hamda boshqa alaxsiratuvchi vositalar; - nazorat ostidagi vositalar va ularga o'xshash narkotiklar; - organik eritmalar va boshqa preparatlar. «Giexvandlik (narkotik) vositalari» atamasi xam yuridik manoda, xam farmakologik manoda kullaniladi. Yuridik nuqtai nazardan «giexvandlik vositalari» bu inson ruhiyatiga kuchli ta'sir qiluvchi xar qanday narkotik, yani bangilik chakiruvchi, giexvandlikka extiej uygotuvchi moddalardir. Farmakologiya dori-darmon vositalari haqidagi fan bo'lib, bularning kimeviy xususiyatlarini o'rganadi. Farmakologiya nuqtai-nazaridan «giexvandlik vositalari» deganda Papaver somniferum usimligi, yani kuknorining alkaloidlari tushuniladi. Giexvand (narkotik) moddalar deb ataluvchi vositalar doirasiga quyidagi gruppalar kiradi: a) Tabiiy narkotiklar - giexvand moddalar: - opiy; bevosita Papaver somniferum usimligidan olinadi; - morfin, kodein va tebain; bular opiydan olinadi. b) Yarim sintetik giexvand moddalar: - geroin (diamorfin); - gidromorfon (dimorfon); - oksikodon (digidron); - etorfin. v) kuchli ta'sir etuvchi sintetik giexvand moddalar: - metadon (dolofin); - meperidin, petidin (demerol). g) kuchsiz ta'sir qiluvchi sintetik giexvand moddalar: - propoksifen (darvon); - peptazotsin (talvin). Tabiiy giexvandlik vositalarining ko'p tarkalganlaridan biri opiy, yani kora doridir. Opiy oluvchilar kuknorining xali pishmagan kusagini tilib kuyadilar; tilingan joylardan okkan shira kusak ustida kotib koladi. Ana shu opiy xom ashesidir. Opiy shaklga ega bo'lmagan qattiqsimon modda bo'lib, tuk jigarrangdan kora ranggacha bo'ladi. Bazan suyuk holda xam uchraydi. Achchik tamga ega, ekilganda erug alanga berib enadi va ekimli xid tarkatadi. Suyuk holatdagi opiydan kuritilgan meva xidi keladi. Giexvandlar opiyni 3 yul bilan - ovqatga solib, urab chekish orqali va tomirdan yuborib istemol kiladilar (jargon tilda teryak, opiyuxa, ximanka, koraxon, sultiga deb ataydilar). Opiydan olinadigan bir kator farmatsevtik dori-darmonlar, masalan opiyning kamfora eritmasi xam bor, ammo ular hozir kora bozorda kam uchraydi. Opiy asosan morfin, kodein va geroin olishda xom ashe sifatida kullaniladi. Duneda etishtiriladigan opiyning katta kismi «oltin uchburchak» deb nom olgan Myanmi, Tailand va Laos hududlaridan iborat Janubi-sharqiy Osiening keng mintaqasidan olinadi. Bu mintaqa 1960 yillar oxiri 1970 yillar boshlarida dunega ...