Inson manfaatlari yo'lida

Inson manfaatlari yo'lida Mamlakatimizda Prezident Islom Karimov rahbarligida amalga oshirilayotgan demokratik islohotlar bugungi kunda jamiyat hayotining barcha jabhalari kabi sud-huquq tizimida ham faol tus oldi. Ta'kidlash joizki, mustaqillikning dastlabki kunlaridan boshlaboq mamlakatimizda qonun ustuvorligiga katta e'tibor berildi. Natijada umume'tirof etilgan xalqaro huquq normalariga asoslangan holda azaliy qadriyatlarimizga xos xususiyatlar aks ettirilgan milliy qonunchilikka asos solindi. Prezidentimizning bevosita tashabbusi bilan 2001 yil 29 avgustda qabul qilingan «Jinoiy ja'zolarning liberallashtirilishi munosabati bilan O'zbekiston Respublikasi Jinoyat, Jinoyat-protsessual kodekslari hamda Ma'muriy javobgarlik to'g'risidagi kodeksiga o'zgartishlar va qo'shimchalar kiritish haqida»gi qonun sud-huquq tizimi islohotlarining muhim yo'nalishlaridan biri bo'ldi. E'tirof etish joizki, jinoiy ja'zolarning liberallashtirilishi munosabati bilan jinoyat qonunchiligiga kiritilgan o'zgartirish va qo'shimchalardan yana bir muhimi - Yarashuv instituti joriy etildi. Bu ham xalqimiz hayotida qonun ustuvorligiga amal qilish borasida ulkan voqea bo'ldi. Bunday insonparvar omillar faqat demokratik xususiyatlar bilan izohlanishi shubhasizdir. Zotan, Prezidentimiz I.A.Karimovning 2005 yil 28 yanvardagi O'zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi Qonunchilik palatasi va Senatining qo'shma majlisida qilgan ma'ruzasida islohotlarning keyingi bosqichida mamlakatimizni modernizatsiya hamda isloh etish bo'yicha ijtimoiy hayotning ayrim muhim sohalarida amalga oshirilishi lozim bo'lgan ustuvor vazifa va yo'nalishlarni belgilab berar ekan, bundan buyon ham sud-huquq tizimini isloh qilish va yanada liberallashtirilishiga alohida e'tibor berilishi lozimligini ta'kidladi. Ushbu ma'ruzada jinoyat protsessining sudgacha bo'lgan bosqichida insonning konstitutsiyaviy huquq va erkinliklari, ayniqsa, daxlsizligini cheklash bilan bog'liq masalalar ustidan sud nazoratini kuchaytirish, ya'ni shaxsni ushlab turish, hibsga olish, boshqa turdagi protsessual majburlov choralarini qo'llash uchun sanksiya berish huquqlarini ham sudlar vakolatiga o'tkazish vaqti kelganligi, shuningdek, jazolash tizimidan o'lim jazosini chiqarib tashlash zarurligi qayd etildi. Mazkur Dasturiy ko'rsatmalarning mantiqiy davomi sifatida Prezidentimizning 2005 yil 1 avgustdagi «O'zbekiston Respublikasida o'lim jazosini bekor qilish to'g'risida»gi Farmoni mamlakatimizda inson huquqlari, erkinliklari va qonuniy manfaatlari ustuvor qadriyat sifatida e'zozlanayotganining yaqqol ifodasidir. Farmon nafaqat xalqimiz, balki dunyo hamjamiyati tomonidan ham katta qiziqish va xayrixohlik bilan qarshi olindi. Zero, O'zbekistonda amalga oshirilayotgan sud-huquq islohotlari doirasida qabul qilingan mazkur Farmon mamlakatning barcha taraqqiy topgan davlatlar sodiq bo'lgan demokratik qadriyatlarga muvofiq keladigan intilishlarini o'zida aks ettirishi jihatidan ham ulkan ahamiyatga molikdir. O'lim jazosining bekor qilinishi O'zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasining 24-moddasida nazarda tutilgan har bir insonning yashashga bo'lgan uzviy huquqi, Jinoyat kodeksida nazarda tutilgan insonparvarlik tamoyili, shuningdek, sodir qilgan jinoyati uchun sudlangan shaxsni axloqan tuzatish maqsadi bilan bog'liq. Jinoiy jazo tizimidan o'lim jazosining chiqarilishi xalqaro huquqning umume'tirof etilgan prinsiplari va normalariga ham javob beradi. 2007 yil 29 iyunda O'zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi Senatining o'ninchi yalpi majlisida O'lim jazosi bekor qilinishi munosabati bilan O'zbekiston Respublikasining ayrim qonun ...