Mahalliy davlat hokimiyati organlarining konstitusiyawiy asoslari

Mahalliy davlat hokimiyati organlarining konstitusiyawiy asoslari Reja: l. Davlat hokimiyati mahalliy organlarining o'rni va ahamiyati 2. Xalq deputatlari Kengashlari - joylardagi vakillik organ! Sifatida 3. Hokim - mahalliy ijroiya va vakillik hokimiyatining rahbari sifatida 4. Fuqarolarning o'zini-o'zi boshqarish organlartning huquqiy holati 1.O'zbekiston Respublikasi o'z taraqqiyot yo'lini o'zi belgilab olar ekan, mahalliy davlat hokimiyati tizimi masalalasi huquqiy tomondan mustahkamlandi. 1991-yil 31-avgustda qabul qilingan O'zbekiston Respublikasining davlat mustaqilligi asoslari to'g'risida»gi qonunning 5-moddasida ushbu masalaga aniqlik kiritilib, unga ko'ra, O'zbekiston Respublikasi davlat idoralarining tizimi hokimiyatni qonun chiqaruvchi, ijroiya va sud hokimiyatiga ajratish tartibi asosida qurilishi belgilab berildi. Mustaqillikning ilk davridayoq, O'zbekiston Respublikasining Oliy Kengashi 1992-yil 4-yanvarda «O'zbekiston Respublikasining mahalliy hokimiyat idoralarini qayta tashkil etish to'g'risidawgi qonunni qabul qildi. Birinchi marta mahalliy davlat va ijroiya hokimiyati organi boshlig'i sifatida hokim lavozimi mamlakat miqyosida joriy etildi. Konstitutsiyamizning XXI bobi (99-105-moddaIar) Mahalliy davlat hokimiyati asoslari» deb nomlandi va shu bilan mahalliy davlat hokimiyati organlarining Konstitutsiyaviy maqomi belgilandi. Xuddi mana shu Konstitutsiyaviy normalar orqali ilk bor mahalliy vakillik organlari va o'zini-o'zi boshqarish organlari tizimi alohida qilib ajratildi. Ilk bor Konstitutsiyada mahalliy hokimiyat organlarining bo'linish prinsipi amalga oshirildi, ya'ni xalq deputatlari Kengashlari vakillik organi sifatida, hokimlar ijro etuvchi hokimiyat organlari sifatida faoliyat yuritadigan bo'ldi. Viloyatlar, tumanlar va shaharlarda, shuningdek, shahar tarkibiga kiruvchi tumanlar, tumanga bo'ysunuvchi shaharlarda ham ijro hokimiyati rahbari sifatida hokimlar faoliyat yuritishi belgilandi. 1993-yil 2-sentabrga kelib esa Konstitutsiyada belgilangan normalardan kelib chiqqan holda mahalliy davlat hokimiyati organlari huquqiy maqomini yanada aniqlashtirish va ular faoliyatining mexanizmini shakllantirish maqsadida «Mahalliy davlat hokimiyati to'g'risida» qonun qabul qilindi. Ushbu qonunda mahalliy davlat hokimiyatining vakillik va ijroiya organlarining huquq va vazifalari va ular munosabatlarining huquqiy asoslari aniq mustahkamlandi. Xuddi shu kuni o'zini-o'zi boshqarish organlari huquqiy maqomini belgilab beruvchi «Fuqarolarning o'zini-o'zi boshqarish organlari to'g'risida» qonun qabul qilindi. Ushbu qonunda ilk bor o'zini-o'zi boshqarish organlarining maqoml belgilab berildi. 2. Konstitutsiya mahalliy vakillik organlarini ikki bo'g'inli tizimini mustahkamladi va ushbu holat «Mahalliy davlat hokimiyati to'g'risida»gi qonunda ifodasini topdi. Konstitutsiyaning 99-moddasiga ko'ra, viloyatlar, tumanlar va shaharlar (tumanga bo'ysunadigan shaharlardan, shuningdek, shahar tarkibiga kiruvchi tumanlardan tashqari)da hokimlar boshchilik qiladigan xalq deputatlari Kengashlari hokimiyatning vakillik organlari bo'lib, ular davlat va fuqarolarning manfaatlarini ko'zlab o'z vakolatlariga taalluqli masalalarni hal etadilar. Mahalliy vakillik organlariga ham ijroiya hokimiyat boshlig'i rahbarlik qiladi, ularning rahbarligi, asosan, vakillik organlarining ishini tashkil qilish, yo'naltirishdan iboratdir. Hokimlaming joylarda vakillik va ijro hokimiyatiga rahbarlik qiladi, deb belgilanishi, mahalliy miqyosda hokimiyatning bo'linish prinsipiga amal qilinmagandek tuyuladi. Aslida hokimlar vakillik organlaridan ustun turmaydi, ularning vakillik organlarini hokimlarga bo'ysunishi ...