Mehnat nizoli ishlarini sudda ko'rishda uchinchi shaxslar ishtirokining o'ziga xos xususiyatlari

Mehnat nizoli ishlarini sudda ko'rishda uchinchi shaxslar ishtirokining o'ziga xos xususiyatlari Ish beruvchilarning hamda xodimlarning mehnatga oid huquqlarini, shuningdek jamoatchilik manfaatini himoya qilish uchun sud boshqa shaxslarning iltimosisiz, o'z tashabbusi bilan ishda ishtirok etish uchun korxonaning mansabdor shaxsini jalb qilish va uning zimmasiga xodimga majburiy bekor yurgan vaqti uchun ish haqi to'lashi munosabati bilan ish beruvchiga etkazilgan zararni qoplash majburiyatini yuklashi mumkin. FPKning 259-moddasida mehnat shartnomasi g'ayriqonuniy ravishda bekor qilingan yoki noqonuniy ravishda boshqa ishga o'tkazilgan xodimlarni avvalgi ishiga tiklash to'g'risidagi ishlar bo'yicha sud o'z tashabbusi bilan mehnat shartnomasini bekor qilishga yoki boshqa ishga o'tkazishga farmoyish bergan mansabdor shaxsni uchinchi shaxs sifatida ishda ishtirok etish uchun javobgar tomonidan jalb qilishi shartligi o'z ifodasini topgan. Ushbu qoidaning kiritilishidan ko'zlangan maqsad mehnat shartnomasini bekor qilinishi yoki boshqa ishga o'tkazish ochiqdan-ochiq qonunga xilof bo'lganligini aniqlagan sud shu protsessning o'zidayoq, mansabdor shaxs zimmasiga majburiy progul yoki kam haq to'lanadigan ish berilgan vaqt uchun xodimga ish haqi to'lash natijasida ish beruvchiga etkazilgan zarar o'rnini qoplash majburiyatini yuklashdan iboratdir. Mansabdor shaxsning ish beruvchi oldidagi mazkur javobgarligi fuqarolik-huquiy javobgarlikning bir ko'rinishi bo'lmay, balki mehnatga oid huquqiy me'yorlarda nazarda tutilgan mastaqil javobgarlik turi hisoblanadi. Mazkur javobgarlik masalasini hal qilar ekan sudlar, basharti mehant shartnomasini bekor qilish yoki boshqa ishga o'tkazish qonunni ochiq-oydin buzgan holda amalga oshirilgan bo'lsagina yo'l qo'yilishiga alohida etibor berishlari lozim bo'ladi. Shu o'rinda aytish joizki, mehnat qonunchiligida qonunni ochiq-oydin buzish tushunchasi to'liq yoritib berilmagan va ushbu masala mehnat huquqi fani va sud amaliyotida o'rganilmoqda. Huquqiy adabiyotlarda bu sohada turli fikr va mulohazalar mavjudligini ko'ramiz. Xususan, S.A.Kalujno'y qonunni ochiq-oydin buzish deganda, mansabdor shaxs tomonidan xodimni ishdan bo'shatish, boshqa ishga o'tkazish hamda ishga tiklash haqidagi sud hal qiluv qarorlarining ijrosini kechiktirish jarayonida ochiq ko'rinib turgan mehnat qonunchiligining buzilishini tushunadi. M.I.Baruning fikricha esa, qonunni ochiq-oydin buzish subyektiv xususiyatga ega bo'lib, u kim tomonidan buzilishiga ko'proq bog'liqdir. Sud amaliyotini tahlil qilib, muallif sudlar mansabdor shaxslarning g'ayriqonuniy ravishda ishdan bo'shatish va boshqa ishga o'tkazishdagi aybini aniqlab, ushbu holatda qonunni ochiq-oydin buzganligi to'g'risidagi masalaga etibor bermasliklarini takidlaydi va sudlarning ushbu tutgan yo'llarini to'g'ri deb etirof etadi. S.A.Ivanovning fikricha esa, malakali xodimni kam malaka talab qiladigan ishga o'tkazish ham mehnat qonunchiligini ochiq-oydin buzish deb etirof etilishi lozim. Shu o'rinda O'zbekiston Respublikasi Oliy sudi Plenumining Sudlar tomonidan mehnat shartnomasi (kontrakt)ni bekor qilishni tartibga soluvchi qonunlarning qo'llanilishi haqidagi 1998 yil 17 aprel 12-sonli qarorida qonunning ochiq-oydin buzilishi sifatida tan olinuvchi holatlar ro'yhati keltirilishi ushbu masalaga oydinlik kiritdi. FPKning 259-moddasi mustaqil talab bilan arz qilmaydigan ...