Odam savdosi - umumjahon miqyosidagi muammo

Odam savdosi - insonni hayoti, erkinligi va huquqlaridan mahrum qilib, birovlarning qo'lida qul bo'lishga maxkum etish, insonlar umriga zomin bo'lish, ularning erki, taqdiri va kelajagini oyoq osti qilishdek eng og'ir va jirkanch jinoyatlardan sanaladi. Insonni begona yurtlarda birovga sotib yuborish, xorijiy davlatlarga qul sifatida jo'natish, yosh bolalarni o'g'irlab boshqa nopok shaxslarga pullash kabi mudxish voqealar jamyatimizda tez-tez uchrab turibdi. Bunday ayanchli holatlar, odam savdosi bilan bog'liq jinoyatlar hozirgi kunda ko'plab mamlakatlarda keng tarqalib borib dunyo xamjamyatini jiddiy tashvishga solmoqda. Odam savdosi bozori hozirgi kunda yer yuzida narkotik va psihotrop moddalar hamda qurol-yarog' savdosidan keyin uchinchi o'rinda turadi. Ming afsuski, inson hayotini tasarruf qilish, insonni oldi-sotdi narsaga aylantirish ayrim vahshiy, badnafs va harom shaxslarning doimiy faolyatiga hamda mo'maygina daromad manbaiga aylanib qolmoqda. Achinarlisi shundaki, odam savdosiga uchrayotgan kishilar o'zlarining soddaliklari, o'z hayotlariga, yaqinlariga, ularning taqdiri va kelajagiga befarq bo'lishlari, oliy ne'mat deb e'tirof etiladigan hayot tushunchasiga yengil tabiatlik va beparvolik bilan qarashlari oqibatida bunday yovuz kimsalarning o'ljasiga, ularning oson daromad manbaiga, o'z hayotlarining qurboniga aylanib qolmoqdalar. Tashqi mehnat migratsyasi masalalari agentligining Ishonch telefoniga 2008 yil sentyabr oyida Farg'ona vodiysi viloyatlaridan birida yashovchi fuqaroning ota-onasi murojaat qilib, ularning o'g'illari 2007 yil bahorida 4-5 nafar xamqishloqlari bilan birgalikda Rossyaning Tomsk viloyatiga ishlash uchun ketganlari, biroq o'g'illaridan bir yildan ortiq vaqt o'tgan bo'lsada, xech qanday darak yo'qligi, telefon orqali xam qo'ng'iroq qilmayotganligi hattoki Tomsk viloyatining qaeriga ishlashga ketganligi noma'lum ekanligi to'g'risida habar olindi. Odam savdosiga qarshi kurashish, insonlardan majburiy mehnatda chet ellarda foydalanishni oldini olish hamda bu boradagi jinoyatlarni tag-tomiri bilan yo'q qilish maqsadida mamlakatimizda 2008 yil 17 aprelda Odam savdosiga qarshi kurashish to'risidagi O'zbekiston Respublikasining Qonuni, shuningdek, mazkur Qonunning ijrosini ta'minlash bo'yicha O'zbekiston Respublikasi Prezidentining 2008 yil 8 yulda Odam savdosiga qarshi kurash samaradorligini oshirish bo'yicha choralar to'g'risidagi qarori qabul qilindi. Bundan tashqari mazkur turdagi jinoyatlar uchun jazo choralarini keskin kuchaytirish bo'yicha O'zbekiston Respublikasining Jinoyat kodeksiga tegishli o'zgartish va qo'shimchalar kiritildi. O'zbekiston Respublikasi fuqarolari chet ellarda mehnat faolyatini O'zbekiston Respublikasi tomonidan xorijiy mamlakatlar bilan tuzilgan hukumatlararo, idoralararo shartnomalar va bitimlar asosida faqat Tashqi mehnat migratsyasi masalalari agentligi va Toshkent, Buhoro, Nukus, Farg'ona, Qarshi shaharlarida joylashgan Fuqarolarni chet ellarda ishga joylashtirish bo'yicha mintaqaviy byurolarning ko'magida amalga oshirishlari mumkin. Odam savdosi dunyo hamjamiyatini tashvishga solayotgan jiddiy muammolardan biridir. Mamlakatimizda bu illatning oldini olish, yurtdoshlarimizning firibgarlik tuzog'iga ilinib qolishlariga yo'l qo'ymaslik, odam savdosi tufayli jabr ko'rganlarga yordam ko'rsatish borasida sezilarli ishlar amalga oshirilmoqda. Qoraqalpog'iston Respublikasi To'rtko'l tumanidagi Bank kollejida bo'lib o'tgan davra suhbatida ana shu masalalar ...