O'zbekiston Respublikasi fuqarolik huquqi

O'zbekiston RespublikaSI FUQAROLIK huquqI Mazkur darslik O'zbekiston Respublikasi Konstitiitsiyasi, Fuqarolik kodeksi va boshqa qonun hujjatlari asosida yozilgan. Kitob universitetlarning yuridik fakultetlari, yuridik instituti va huquq asoslari oqitiladigan oliy maktab talabalariga darslik sifatida tavsiya etiladi. Shuningdek, darslikdan sud, prokuratura, advokatura, notariat va boshqa organ xodimlari ham foydalanishlari mumkin. Muallif: Zokirov I.B. Nomi: Fuqarolik huquqi Nashriyot: TDYUI Beti: 354 Tiraji: 100 Chiqqan yili: 2006 MAVZU: FUQAROLAR-FUQAROLIK HUQUQINING SUB'YeKTLARI SIFATIDA Reja: 1. Fuqarolik huquq layoqati tushunchasi. 2. Huquq layoqatining boshlanishi va tamom bo'lishi. 3. Fuqarolarning muomala layoqati. 4. Vasiylik va homiylik. 5. Xususiy tadbirkor fuqarolarning huquqiy maqomi. 6. Fuqarolarning turar joyi. 7. Fuqaroni bedarak yo'qolgan deb topish yoki vafot etgan deb elon qilish. 8. Fuqarolik holati hujjatlarini qayd etish. Huquq layoqatining boshlanishi 1. Fuqarolik huquq layoqati tushunchasi O'zbekiston Respublikasida fuqarolarning fuqarolik huquq layoqati mazmunini FKning 18-moddasida mustahkamlab qo'yilgan. Unga asosan fuqarolar: -mulk huquqi asosida mol-mulkka ega bo'lishlari; -mulkni meros qilib olishlari va vasiyat qilib qoldirishlari; -bankda jamg'armalarga ega bo'lishlari; -tadbirkorlik, dehqon (fermer) xo'jaligi bilan hamda qonunda taqiqlab qo'yilmagan boshqa faoliyat bilan shug'ullanishlari; -yollanma mehnatdan foydalanishlari, o'zlari mustaqil ravishda yoki boshqa fuqarolar va yuridik shaxslar bilan birgalikda yuridik shaxslar tashkil etishlari; -qonunga zid bo'lmagan har qanday bitimlar tuzishlari va majburiyatlarda qatnashishlari; -boshqa shaxslar tomonidan etkazilgan zararning to'lanishini talab qilishlari; -mahsulot turini va yashash joyini tanlashlari; -fan, adabiyot va san'at asarlarining, ixtirolarning, qonun bilan qo'riqlanadigan boshqa intellektual faoliyat natijalarining muallifi huquqiga ega bo'lishlari; -shuningdek, boshqa mulkiy va shaxsiy huquqlarga ega bo'lishlari mumkin. Qonunda belgilangan hollar va tartibdan tashqari, hech kimning huquq va muomala layoqati cheklanishi mumkin emas. Fuqaroning huquq va muomala layoqatidan to'la yoki qisman voz kechishi haqidagi, shuningdek o'z huquq va muomala layoqatini cheklashga qaratilgan bitimlar o'z-o'zidan haqiqiy emas deb hisoblanadi (qonun yo'l qo'ygan hollardan tashqari) (FKning 23-moddasi). O'zbekiston Respublikasi Jinoyat kodeksining 43-moddasi ayrim fuqarolik huquqlaridan, chunonchi: xizmat bo'yicha cheklash, mol-mulkni musodara qilish, muayyan huquqdan mahrum qilishni ko'zda tutadi. Jinoyat qonunida huquqdan mahrum qilish vaqtincha chora sifatida ko'zda tutiladi. O'zbekiston Respublikasi Jinoyat kodeksining 45-moddasida ko'rsatilganidek, muayyan huquqdan mahrum qilish bir yildan besh yilgacha muddatga tayinlanishi mumkin. Bu muddat o'tgach fuqaro yana o'zi mahrum qilingan o'sha huquqni qonuniy asoslarda qo'lga kiritilishi mumkin bo'ladi. 2. Huquq layoqatining boshlanishi Huquq layoqati kishi tug'ilganidan to o'limigacha undan ajralmaydi, u bilan birga bo'ladi. Yangi tug'ilgan chaqaloq ham har xil huquqlarga, chunonchi, yashash huquqi, ovqatlanish huquqi, erkin bo'lish huquqi kabi qator tabiiy huquqlarga shu jumladan, ota-onalardan tarbiya olish va boshqa huquqlarga ega bo'ladi. Aqli zaif va ruhi xastalar ham huquq ...