O'zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining kontitutsiyaviy maqomi

O'zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining kontitutsiyaviy maqomi Reja: 1. O'zbekistonda qonun chiqarish, uni tashkil etish tartiblari. 2. Oliy Majlisining konstitutsiyaviy vakolatlari. 3. Oliy Majlisining tarkibiy tuzilishi. O'zbekiston Respublikasi siyosiy - ќuquqiy amaliyotida ilk bor parlament instituti, taraqqiy etgan mamlakatlarning boy tajribasidan unumli foydalanib ќokimiyatlarning bo'linish prinsipiga asoslangan davlat organlarining tizimi shakllantirildi.Ќozirgi zamon parlamentlari o'zlarining tuzilishi, vakolatlarning ќajmi, ijtimoiy tarkibi, o'z mamlakatlari siyosiy tizimida tutgan o'rni, mavqei bilan bir - birlaridan ajralib turadilar. Ular ќatto nomlanishi, deputatlarning soni bilan ќam farq qiladilar. Masalan: AQShda 535 deputatdan iborat kongress, Xitoy Xalq Respublikasidan Umumxitoy xalq vakillari majlisida 300ga yaqin a'zo, Rossiyada 626 deputatdan iborat Federal Majlis, Shvetsiyada 349 deputatdan iborat Rinstag, Misrda 454 deputatli xalq Assambleyaasi, Isroilda 120 a'zodan iborat knesset, Islandiyada 63 a'zodan iborat Altingni misol qilib ko'rsatish mumkin. Konstitutsiyaning 10 - moddasida ta'kidlanganidek, davlat ќokimiyatining birdan - bir manbai - xalq nomidan faqat u saylagan Respublika Oliy Majlisi va Prezidenti ish olib borishi mumkin. Oliy Majlis O'zbekiston Respublikasi davlat ќokimiyatining oliy qonun chiqaruvchi vakillik oganidir. Oliy Majlis bevosita xalq tomonidan saylanadigan va qonun chiqarish faoliyatini amalga oshiradigan birdan - bir umummilliy vakillik organi ќisoblanadi. O'zbekiston Respublika-sining Oliy Majlisi to'g'risidagi 1994 - yil 22 - sentabrdagi konstitutsiyaviy qonuniga O'zbekiston Respublikasi konstitutsiyasining bu moddasi mazmunini yanada rivojlantirib Oliy Majlis o'z vakolatiga berilgan ќar qanday masalani o'z muќokamasiga qabul qilish ќuquqiga ega ekanligini qayd etadi. O'zbekiston Respublikasining Oliy Majlisi ќududiy saylov okruglari bo'yicha ko'p partiyalilik asosida 5 yil muddatga saylanadigan deputatlardan iborat. O'zbekiston Respublikasining Oliy Majlisiga saylash ќuquqiga saylov kunigacha 25 yoshga to'lgan O'zbekiston Respublikasining fuqarolari egadirlar. O'zbekiston Respublikasi konstitutsiyasining 77 - moddasi Oliy Majlis tarkibini tashkil etish prinsiplari va vakolati muddatini belgilaydi. Oliy Majlis vakolatlari. Oliy Majlis keng, ko'p qirrali vakolatlarga ega bo'lib, davlat ќokimiyatini amalga oshirishda muќim rol o'ynaydi. O'zbekiston Respublikasi konstitutsiyasi 78 - moddasida Oliy Majlisning asosiy vakolatlari ro'yxati berilgan. Ammo bu ro'yxat to'la emas, chunki mazkur moddaning 24 - bandida konstitutsiyada nazarda tutilgan boshqa vakolatlarni ќam oshirishi ta'kidlangan. Konstitutsiyaning bu koidasida «mutlak vakolat»lar iborasi ishlatilgan bulib, buning ma'nosi shuki, Ushbu vakolatlarni fakat Oliy Majlis uz majlislarida amalga oshiradi. Bu moddada kayd etilgan vakolatlarni Oliy Majlis xam, Oliy Majlisining kumita va kommisiyalari xam xal xakli emas. Xokimiyatlar bulinish prinsipiga kura, bu vakolatlarni O'zbekiston Prezidenti Vazirlar maxkamasi va Respublika sud organlarining xam xal etishga xukuklari yuk. O'zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining vakolatlarini shartli ravishda kuyidagi guruxlarga bulish mumkin: - konun chikarish soxasidagi vakolatlar; - davlat kurilishi soxasidagi vakolatlar; - boshkaruv va sud organlarini tuzish ...