Qishloq xo'jaligida mehnat munosabatlarini huquqiy tartibga solish

qishloq xo'jaligida mehnat munosabatlarini huquqiy tartibga solish Reja: 1. qishloq xo'jalik korxonalarida mehnatni tashkil etishning huquqiy shakllari. 2. qishloq xo'jaligida ish vaqti va dam olish vaqti. 3. qishloq xo'jaligida mehnatni muhofaza qilish. 4. qishloq xo'jalik korxonalarida mehnat intizomi. 5. qishloq xo'jalik korxonalarida mehnat nizolarini xal qilish tartibi. Bozor iqtisodiyoti sharoitida Respublikamiz qishloq xo'jaligida mehnatni tashkil etishning turli xil ilg'or shakllarini keng joriy etishga katta etibor berilmokda. qishloq xo'jaligida mehnatni tashkil etishning ilg'or shakllaridan ijara pudrati, oila (jamoa) pudrati kabi usullari keng kullanilib, ular mustaqil xo'jalik yuritish, ishlab chiqarish samaradorligi, mehnat natijalaridan manfaatdorlik, boshqarishning keng demokratiyaga asoslanganligi bilan xarakterlanadi. qishloq xo'jaligida mehnatni tashkil etish mulkchilikning turli xil shakllariga - davlat, kooperativ, xususiy, aralash shakllariga asoslangan bo'lib ularning barchasi O'zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasiga binoan teng huquqka ega va bir xilda himoya etiladi. Mulkchilikning shaklidan katiy nazar qishloq xo'jaligi ishlab chiqarishda mehnatni tashkil qilish xo'jalik yurituvchining xoxishiga ko'ra yakka tartibda, oilaviy asosda yoki jamoa asosida amalga oshirilish mumkin. qishloq xo'jaligi ishlab chiqarishida mehnatni tashkil qilish xalq xo'jaligining boshqa tarmoqlaridan farqli ularok qishloq sharoitining o'ziga xos xususiyatlari, iqlim sharoitlari, qishloq xo'jalik mahsulotlari etishtirishning mavsumiyligi (sezonliligi), bu davrda ish vaqtining uzaytirilish, dam olish kunlarining boshqa davrga kuchirilish kabi xususiyatlar bilan xarakterlanadi. qishloq xo'jaligida mehnatni tashkil etish O'zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi qishloq xo'jalik kooperativlari (shirkat xo'jaligi) to'g'risidagi, Fermer xo'jaligi to'g'risidagi, Korxonalar to'g'risidagi qonunlari, O'zbekiston Respublikasining mehnat kodeksi, qishloq xo'jalik kooperativlari(shirkat xo'jaligi) ning Namunaviy Ustavi, xar bir qishloq xo'jalik korxonasining ustavi hamda Ichki mehnat tartibi Namunaviy qoidalarida belgilangan tamoyillar asosida amalga oshiriladi. Chunonchi, O'zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasida kursatilishicha, xar bir shaxs mehnat qilish, erkin kasb tanlash, adolatli mehnat sharoitlarida ishlash huquqiga ega. Sud xukmi bilan tayinlangan jazoni utash tartibidan yoki qonunda ko'rsatilgan boshqa xollardan tashqari majburiy mehnat takiklanadi (37-modda). Davlat iqtisodiy faoliyat, tadbirkorlik va mehnat qilish erkinligini, barcha mulk shakllarining teng huquqliligini va huquqiy jihatdan bab-baravar muhofaza etilishini kafolatlaydi. (53-modda). Shirkat xo'jaligi Namunaviy Ustavida belgilanishicha, jamoa xo'jaligi a'zolari kizikishi, qobiliyati, kasb tayyorgarligi, ma'lumotiga ko'ra va jamoa xo'jaligi ehtiyojlarini etiborga olib, o'zi sarflagan mehnat miqdori va sifatiga muvofik jamoa xo'jaligining jamoa xak tulanadigan ish olishlari mumkin. qishloq xo'jalik korxonalarida mehnatni tashkil etish asosan ijara pudrati, jamoa pudrati, oila pudrati va yakka tartibdagi pudrat asosida amalga oshirilmokda. Respublikamizning deyarli barcha qishloq xo'jalik ishlab chiqarish tuzilmalarida, ayniqsa shirkat xo'jaliklari, fermer xo'jaliklarida oila (jamoa) pudrati munosabatlari mehnatni tashkil qilishning eng samarali usullarida biri sifatida joriy kilinmokda. Ensiklopedik lugatlarda pudrat termini shartnoma asosida mehnatni tashkil qilishning shakli tushunchasi sifatida ochib beriladi. mehnatni tashkil qilishning bu ...