Aholi xalqaro huquqi

xalqaro huquqda aholi Reja Aholining huquqiy masalalarini xalqaro tartibga solish Fuqarolikning xalqaro huquqiy masalalari. Chet elliklarning huquqiy holati. Qochoqlar. Boshpana huquqi. hozirgi xalqaro huquqda inson huquqlarini himoya qilish. 1. Aholining huquqiy masalalarini xalqaro tartibga solish Aholining huquqiy masalalari va shaxs maqomi bo'yicha xalqaro huquqning asosiy qoidalari asosan ichki qonunlar orqali hal etiladi. Muayyan davlat doirasida yashab, uning yuridik sudlov qonunlariga buysunuvchi hamma shaxs davlat aholisi hisoblanadi. Davlatda yashovchilarning huquqiy darajasiga bog'liq ravishda aholi tarkibini quyidagi guruhlarga bo'lish mumkin: a) mazkur davlat fuqarolari (aholining asosiy tarkibi); b) chet el fuqarolari; v) ikki tomonlama fuqarolikka ega bo'lgan shaxslar (bipatritlar); g) fuqarolikka ega bo'lmagan shaxslar (apatritlar). Turli davlatlar aholisining huquqiy darajasi bir xil emas. Pirovard natijada bu mazkur davlat ijtimoiy-iqtisodiy tuzumining mohiyati bilan belgilanadi. Chunonchi, qadimgi, o'rta asr va hozirgi davr xalqaro huquqi tarixi va unga muvofiq bo'lgan davlatlarning tarixi va huquqida shu narsa xarakterliki, aholining muayyan aniq tarixiy huquqiy holati har bir bosqichda o'ziga xos aniq tarixiy xarakterda bo'ladi. Biroq bir xil ijtimoiy tuzum davlatlari o'rtasida ham aholining huquqiy holati, umuman va ayrim guruhlarning huquqiy holati, xilma-xil bo'lishi kuzatiladi. Bu shu bilan izohlanadiki, har bir mamlakatda o'zining ijtimoiy, siyosiy, iqtisodiy va madaniy rivojlanish xususiyati mavjud bo'lib, boshqa omillar bilan birga (tarixiy an'analar, din va boshqalar) bunday o'ziga xoslik ana shu mamlakatda yashovchi shaxslarning huquqlari va majburiyatlarining xarakteri hamda hajmiga muayyan ta'sir ko'rsatadi. Aholining huquqiy holati sohasidagi xalqaro hamkorlik qadim zamonlarda yuzaga kelgan bo'lib, u muttasil mustahkamlanib, kengayib, aholining huquqiy holatiga umuman taalluqli va fuqaroning aniq huquqlari erkinliklari va majburiyatlariga doir bevosita masalalarning tobora keng doirasini qamrab olmoqda. Shu munosabat bilan tegishli xalqaro huquq normalari miqdori ko'paymoqda, mazmuni boyimoqda va binobarin, xalqaro huquqning davlatlarning qarab chiqilayotgan sohasiga o'zaro munosabatlarida normalashtiruvchi roli o'sib bormoqda. Chet elliklarning fuqaroligi va huquqiy aholining xalqaro huquqiy masalalari davlatlar hamkorligida birlamchi asosiy o'rinni egallagan. Bu masalalar davlatlarning chet eldagi o'z fuqarolari huquqlarini himoya qilishdan umumiy manfaatdorligi oqibatida kelib chiqqan. Mazkur sohadagi xalqaro odatlar va bitimlar chet davlatlarga savdo, ish va boshqa aloqalarni amalga oshirish uchun jo'natgan fuqarolarning muayyan huquqlari minimumini ta'minlashga qaratilgandir. Xo'jalik hayotining uyushuvi aholining ko'chib yurishi kengayganligi, xalqlar va mamlakatlar o'rtasidagi iqtisodiy, madaniy va boshqa aloqalarning har tomonlama rivojlanishi, chet elliklar maqomi, fuqarosizlik holatining oldini olish yoxud tugatish, boshpana huquqi, qochoqlar huquqi va boshqa holatlarga taalluqli xalqaro huquqiy normalarning ancha ko'payishiga olib keladi. 2. Fuqarolikning xalqaro huquqiy masalalari Fuqarolik deganda, davlatga nisbatan huquqlar va majburiyatlarga ega bo'lgan, ularning muqimligi bilan xarakterlangan shaxsning davlat bilan siyosiy-huquqiy aloqasi tushuniladi. ...