Kriptografiyaning asosiy tushunchalari va tarixi

Kriptografiyaning asosiy tushunchalari va tarixi Kriptografiya bu - zo'ravonliksiz harakatning yuqori ko'rinishidir. - Julian Assanj (WikiLeaks asoschisi) to'g'ridan-to'g'ri Kriptografiyaning asosiy tushunchalari Kiberxavfsizlik asoslari (CSF1316) Kriptologiya - maxfiy kodlarni yaratish va buzish fani va san'ati; Kriptografiya shug'ullanadi; Kriptotahlil shug'ullanadi; - maxfiy kodlarni yaratish bilan - maxfiy kodlarni buzish bilan Kripto - yuqoridagi tushunchalarga (hattoki bundanda ortig'iga) sinonim bo'lib, kontekst manosiga ko'ra farqlanadi. Kriptografiyaning asosiy tushunchalari Shifr yoki kriptotizim ma'lumotni shifrlash uchun foydalaniladi. Haqiqiy shifrlanmagan ma'lumot ochiq matn deb atalib, shifrlashning natijasi shifrmatn deb ataladi. Haqiqiy ma'lumotni qayta tiklash uchun shifrmatnni deshifrlash zarur bo'ladi. Kalit kriptotizimni shifrlash va deshifrlash uchun sozlashda foydalaniladi. Kiberxavfsizlik asoslari (CSF1316) Kriptografiyaning asosiy tushunchalari Kiberxavfsizlik asoslari (CSF1316) Shifrlash va deshifrlash masalalariga tegishli bo'lgan, malum bir alfavitda tuzilgan ma'lumotlar matnlarni tashkil etadi. Alfavit - axborotni ifodalash uchun foydalaniladigan chekli sondagi belgilar to'plami. Misollar sifatida: o'ttiz oltita belgidan (harfdan) iborat o'zbek tili alfaviti; o'ttiz ikkita belgidan (harfdan) iborat rus tili alfaviti; yigirma sakkizta belgidan (harfdan) iborat lotin alfaviti; ikki yuzi ellik oltita belgidan iborat ASSII kompyuter belgilarining alfaviti; binar alfavit, yani 0 va 1 belgilardan iborat bo'lgan alfavit; sakkizlik va o'n oltilik sanoq sistemalari belgilaridan iborat bo'lgan alfavitlarni keltirish mumkin. Kriptografiyaning asosiy tushunchalari Kiberxavfsizlik asoslari (CSF1316) Simmetrik shifrlarda ma'lumotni shifrlash va deshifrlash uchun bir xil kalitdan foydalaniladi. Bundan tashqari ochiq kalitli (assimetrik) kriptotizimlar mavjud bo'lib, unda shifrlash va deshifrlash uchun turlicha kalitlardan foydalaniladi. Turli kalitlardan foydalanilgani bois, shifrlash kalitini oshkor qilsa bo'ladi va shuni uchun ochiq kalitni kriptotizim deb ataladi. Ochiq kalitini kriptotizimlarda shifrlash kalitini ochiq kaliti deb atalsa, deshifrlash kalitini shaxsiy kalit deb ataladi. Simmetrik kalitli kriptotizimlarda esa kalit - simmetrik kalit deb ataladi. Kerkxofs prinsipi Kiberxavfsizlik asoslari (CSF1316) Ideal shifrlar uchun kalitsiz shifrmatndan matnni tiklashning imkoni bo'lmasligi zarur. - Bu shart, hattoki hujumchilar uchun ham o'rinli. ochiq Hujumchi algoritm (shifrlash algoritmi) haqida barcha ma'lumotlarni bilgan taqdirda ham kalitsiz ochiq matnni tiklashning imkoni bo'lmasligi zarur. - Ushbu qo'yilgan maqsad, amalda bundan farqdi bo'lishi mumkin. Kriptografiyaning fundamental nazariyasiga ko'ra kriptotizimning ichki ishlash prinsipi hujumchiga to'liq oshkor bo'lishi zarur. Hujumchiga faqat kriptotizimda foydalanilgan kalit nomalum bo'lishi zarur. Bu ta'limot Kerkxofs prinsipi deb ataladi. Kodlash va shifrlash orasidagi farq Kiberxavfsizlik asoslari (CSF1316) tushuniladi. - Aslida esa ular ikki turlicha tushunchalardir. Kodlash - ma'lumotni osongina qaytarish uchun hammaga (hattoki hujumchiga ham) ochiq bo'lgan sxema yordamida ma'lumotlarni boshqa formatga o'zgartirishdir. Kodlash ma'lumotlardan foydalanish qulayligini ta'minlash uchun amalga oshiriladi va hamma uchun ochiq bo'lgan sxemalardan foydalaniladi. Masalan, ASCII, UNICODE, URL Encoding, base64. ASCII kodlash standarti ...