Astrofotometriya. Fotografik standart yulduzlar

Astrofotometriya. Fotografik standart yulduzlar. Nurlanishning qayd qiluvchi qurilmalar. (qo'shimcha o'qish uchun) Reja: 1Odam kuzi va uni sezish xususiyati. 2 Fotoe'mulsiya va uni sezgirlashtirish. 3 Fotoe'lektrik qayd qilish. Astrofizik kuzatishlarda xuddi shuningdek astronomiyada uzoq vaqt davomida yoritkichlarni o'rganish va taqqoslashda inson kuziga yorug'likni ta'siri orqali olib borilgan inson kuzining sezish imkoniyati 3900Ǻ dan 4600Ǻgacha bo'lgan sohani o'z ichiga oladi. Uning seziish miqdori bu chegaralardan tashqarida 0 ga tengdir. Inson normal ko'rish 1s ga 100 ta kvant tushgan vaqtdan bog'lab sezish mumkin. SHunga asoslanib Gipparx tomonidan qurollanmagan kuz yordamida 6m - yulduz kattaligidagicha yulduzlarni ko'rish mumkin.va shunga asoslanib kuzatiladigan barcha yulduzlarni sinflarga ajratishni taklif e'tgan. Inson kuzi bulayotgan hodisanni ma'lum bir vaqt davomida kuzata olish mumkin ya'ni uning kuzatish davomiyligi qisqadir. Bu usul fotoplastinkalarning yaratilishigacha kullanib kelingan. Fotoplastinkalar yordamida yorug'likning manbalaridan kelayotgan nurlanishni plastinka sirtiga surtilgan yorug'lik ta'sirda kimyoviy jarayon hosil bo'lishi orqali yorug'lik manbalarining tasviri hosil kilinadi. Bunday ta'sirni bilish uchun maxsus kimyoviy aralashma ya'ni fotoe'mulsiya tayyorlanadi. hosil qilingan fotoe'muluiyaning sezgirligi uning tarkibida mavjud bo'lgan kumush atomlari va galloidlar ya'ni brom bilan yod miqdoriga bog'liqdir. Bizga ma'lumki kumush Bromid kristallarini hosil qiladi. hosil bo'lgan kristallarning o'lchami 1mkm ga teng bo'ladi. Bu e'mulhsiyaga tushgan yorug'likning urilishi ta'sirida bunday kristallik panjaralari bo'ylab brom atomining Tashqi e'lektronlari harakatlanadi va ular kumush atomlaridan iborat bo'lgan markazga yigiladilar. Bu markazlarni sezgirlik markazlari deb ataladi. Sezgirlik markazlarining miqdori ortgan sari fotoe'mulhsiyani markazlari ortadi. Natijada plyonka korayadi. Korayish darajasi yoritilganlik e'kspoziuiya vaqtiga bog'liqdir. Korayish darajasini ifodalovchi diagramma quyidagicha ifodalanadi. D= ℓg D= ƒ g (E.t) D -- korayish darajasi I - tushayotgan yorug'lik intensivligi I-- utib ketgan yorug'lik intensivligi g g (E.t) g (E.t)-korayish Birinchidan.- korayish darajasi yoritilganlik bilan e'kspoziuiya vaqtiga bog'liq. Bu usulning o'ziga xos kamchiligi fotoe'mulsiyaning korayishi nochiziqlidir. Undan tashqari bu usulda uziga kelayotgan yorug'likni fakatgina 5-7 % ni ulchay oladi. Uning afzalliklari bu usulda olingan fotosuratlarni takroriy tekshirish mumkin. Ikkinchidan.- Negativda ulkan informauiya yigilgan bo'ladi. Uchinchidan.- Negativda osmon keng sohasining surati chikadi. Turtinchidan.- Fotosuratlarda tez uzgaruvchan jarayonlar aniqlanadi. Fotoe'mulhsiya usulidan tashqari yorug'lik miqdorini o'lchash uchun fotoe'lementlardan foydalaniladi. Bu fotoe'lemekntlar fotoplastinkaga o'xshash teleskop obyektivining fokusiga urnatiladi. Fotoe'lemenlarda fotoe'ffekt hodisasiga asoslangan holda yorug'lik nurlanishlari e'lektr toqiga aylantiriladi.Fotoe'lementlarda katod metaldan, yarim o'tkazgichladan yasaladi. YAsalgan katod ishlatilish sohasiga karab chiqish ishiga moslab turib maxsus usul bilan yasaladi. Bu fotoe'lementlar yordamidan yorug'lik manbaidan kelayotgan nurlanishlar qayd e'tiladi. Bu fotoe'lementarlarni yasalishida katodning qanday kimyoviy birikmadan yasalganligi alohida ahamiyatga e'ga. Astrofizikada ishlatiladigan fotoe'lementlar asosan ueziy birikmasidan iboratdair. Masalan; fotoqatod surma va ueziy ...