Gaplarni kompyuterda tahlil qilish va inglizcha-o'zbekcha tarjima algoritmlari va dasturlari asoslari

Gaplarni kompyuter da tahlil qilish ea inglizcha - o'zbekcha tarjima algoritmlari v a dasturlari asoslari Ingliz tilidagi matnlarni o'zbek tiliga va, aksincha, o'zbek tilidagi matnlarni ingliz tiliga o'girishning ommaviy kompyuter - metodlarini ko'llash, tillarga kompyuter yordamida o'qitish, bi- limlarni baholash, matnlarni tahrirlash eng dolzarb muammoler hisoblanadi. Inglizcha - o'zbekcha va o'zbeki a - inglizcha kompyuter tarjimasi dasturlari ham juda katta ahamiyatga ega. Malumki, ingliz va o'zbek tillari leksik-grammatik xususiyatlariga ko'ra bir-biridan tubdan farq qiladi. Shuning uchun kompyuter tarjimasi dasturini yaratish o'z i ga xos qiyinchiliklarni keltirib chiqaradi. Bugungi kunda rus tili vositasida ingliz tilidan o'zbek tiliga avtomatik tarjima qiluvchi dasturlar versiyalari elon qilingan. Ammo biz taklif etayotgan ingliz tilidan o'zbek tiliga kompyuterda tarjima qilish dasturi vositachi tilsiz amalga oshiriladi. Takidlash lozimki, m az kur ish gaplarni ng sintakt^k analiz qilish algoritmlari va forma l modellari bazasi asosida amalga oshiriladi. ; Ingliz tilmdan o'zbek t il iga kompyuterda tarjima qilish algoritma Algoritm quyidagi vazifalarni hal qilish uchun mo'ljallangan: I. Analiz - bunda ingliz tilidagi ran quyidagi soddalashtiril- gan mod el ramkasida si n taktik tahlil qilinadi. Ushbu model fa- qat sodda gaplarni qamrab oladi. 1. Gapning har bir bo'lagi bitta so'zdan iborat, 2. Gaplarda aniqpovchilar bo'lmaydi. 3. Gaplarning standart tiplari ko'rib chiqiladi (darak ran (ega +kesim + to'ldiruvchi + hol), so'roq, inkor va so'roq-inkor gaplar). 4. Felning quyidagi tuslanishli shakplarini qamrab oluvchi kesimli gaplar ko'rib chiqiladi: Felning quyidagi tuslanishli shakplarini qamrab oluvchi kesimli gaplar ko'rib chiqiladi: a) shaxc (I, II, II shaxs); b) son (birlik va ko'plik); v) zamon (o'tgan, hozirgi, kelasi); g) harakat tipiga ko'ra (Simple Continuous) d) maylga ko'ra (ijro, buyruq-istak, shart) e) nisbatga ko'ra ensh, majhul) Tarjimada gaplar ingliz tilidan o'zbek tiliga o'giriladi. Algoritm quyidagi bosqichlardan tashkil topadi: ran kiritiladi; ■ gapning har bir so'zi a; massivi elementlariga qo'shiladi; ■ a, massivining elementlari yordamida lug'at elementlari bilan taqqoslanadi, bu lug'atda olmoshlar, ko'makchilar, ko'makchi va moda l fellar, artikllar va notug'ri fellar ro'yxati mavjud bo'ladi; ■ * agar so'zlar yordamchi lug'atda topilmasa, takqoslash maxsus lug'at yordamida davom ettiriladi; ■ topilgan so'zlar yordamchi lug'atga beriladi, bu yerda so'zga ushbu so'zni va uning tarjimasini saqpovchi kod beriladi; ■ bunday so'z lug'atlarda mavjud bo'lmasa, so'z shakl yasovchi affikslardan ajratib olinadi va 5-ish bajariladi; ■ agar so'zlar yordamchi va maxsus lug'atlardan topilmasa, ushbu so'zning yo'qligi haqida ma'lumot kiritiladi; ■ ran 2 guruhga bo'linadi: kesimgacha bo'pgan so'zlar ega guruhiga kiradi (ega guruhiga ega); ■ kesimdan boshlanib gapning oxirigacha bo'lgan so'zlar kesim guruhi hisoblanadi (kesim ...