Hujjatlarni tuzish va tayyorlash vositalari, yozuv mashinkalari

Hujjatlarni tuzish va tayyorlash vositalari yozuv mashinkalari Reja: 1. Hujjatlar yaratishning diktofon-kompyuterli texnologiyalari 2. Hujjatlarni saqlash, qidirish va tashish vositalari 3. Hujjatlarni qayta ishlash vositalari Yaqingacha idora jihozlari ichida tengsiz deb xisoblab kelingan yozuv mashinkasi (YOM) printerlar bilan ta'minlangan shaxsny kompyuterlar tomonidan tobora siqib chiqarilmokda. Lekin ular kompyuterlarga nisbatan ancha arzon bahodalngi tufayli hujjatlarni tayyorlashda hali ham keng qo'llanilmokda. Yozuv mashinkalariga ko'yiladigan asosiy talablar: kam mehnat sarflab, yukori mehnat unumdorligini ta'minlash; yozuvning yukori sifati; boshqarishning oddiyligi; bir vakgning o'zida olinadigan nusxalarning soni; ishlashining ishonchliligi. Hozirgi zamon yozuv mashinkalari juda turli-tumandir. Ularning farki: ishlashi bo'yicha - mexanik, elektrik, elektron; bosma harflarni tashuvchilarining konsgrukсiyasi bo'yicha - richagli, sharli, diskli va b. vazifasi bo'yicha - safarbop, idorada foydalaniladigan, maxsus; karetkaning konstrukсiyasi bo'yicha - olinadigan yoki olinmaydigan, ensiz (kengligi 240 mm li kog'ozda yozish uchun) yoki keng (kengligi 300 mm dan ortik bo'o'lgan kog'ozda yozish uchun). Mexanik yozuv mashinkalari eng oddiy va arzon, lekin ishlashda noqulaydir. Elektr yozuv mashinkalari mashinistkadan klavishlarni bosishda kam kuch talab etib, shu bilan bir vaqtda ko'p nusxa (12 tagacha) olishni ta'minlaydi. Mashinistka elektr yozuv mashinkasnda yozganida kam charchaydi, mehnat unumdorligi esa sezilarli darajada oshadi. Elektron yozuv mashinkalari elektr mashinkalarning xamma afzalliklariga va yana xotiraga ham egadir (masalan, Robotron S6130 6500 ta belgili, Evmolpiya-40 esa 200 belgili sig'imli xotiraga ega), bu ularni samaradorlik bo'yicha tashkiliy avtomatlarga yakinlashtiradi, Elektron yozuv mashinkalarining xotirasi xam ichki (elektron, magnitli), xam tashqi (magnit kartalari, lentalari, disk etar) bo'lishi mumkin. Bu xotirada turli-tuman ma'lumot saklanadi: standart matn-shablonlar, adreslar, formatli hujjatlar. Bosilayotgan ma'lumot kelgusida tahlil qilish va ishlatish uchun xotiraga yozilishi ham mumkin. Tabiiyki, xotiradan chiqarib olinayotgan ma'lumotni bevosita bosish paytida tahrir qilish: adreslarni, familiyalarni va matnlarning boshqa ixtiyoriy lavhalarini o'zgartirish mumkin. Elektron yozuv mashinkalari bosilayottan ma'lumotlarni oldindan ekranga uzatish va taxrir kilish uchun displeyga ega bo'lishi mumkin; yuqori mukammallashgan kompyuter muharriri yordamida kerakli ma'lumotlarni kiritish-chiqarish va matnlarni tahrir qilish uchun kompyuterga ulangan bo'lishi mumkin. Yozuv mashinkalaridagi bosuvchi mexanizmlar richagli va richagsiz bo'ladi. Richagli mexanizmlar va ularga mos keluvchi bosma harflarni tashuvchilar - literli richaglar juda inerсiondir (ularda bosish tezligi sekundiga 10-15 belgidan oshmaydi) va odatda faqat mexanik YOM sida ishlatiladi. Richagsiz YOM larida bosma xarflarni tashuvchilar sferik segmentlar, sharli kallaklar, literli disk(«moychechak» tipidagi) bo'lishi mumkin. «Sharlar» va «moychechaklar» shovqinsizroqdir, ular sekundiga 40 ta belgigacha tezlik bilan bosishni ta'minlaydi, ularda bosma harflarni almashtirish soddaroqdir. Masalan, IVM firmasida chikariluvchi YOM lariga: qalin, yarim qalin, rangi ochiq, lotincha, kirilcha, grekcha, ...