Kasb-hunar ta'limi amaliyotida fanlararo aloqalar muammosi

Kasb-hunar ta'limi amaliyotida fanlararo aloqalar muammosi Kasb-hunar ta'limi amaliyotida fanlararo aloqalar muammosini aniqlash, xarakterlash yoki xal etish yo'llarini topish uchun optimal(eng samarali) shartlar, bosqichlarning intinsiv yo'lini izlash amalga oshirish va fanlararo aloqalarning didaktik modelini o'quv mavzularda o'zlashtirish faktiga aylantirish, o'quvchilar tomonidan bu aloqalarni aniqlashni talab qiladi. Bu jarayonning natijasi sifatida o'quvchilar bilimini oshirish va bu bilimlarning tizimliligini oshishi, o'rganayotlarning dunyoqarash va tezkorlik potentsiali hisoblanadi. O'quvchilarga o'quv mavzularning yetakchi holatlarini yoritishga ko'rsatilgan savollardan tashqari xar bir mavzu bo'yicha sintezlashgan savollar berilgandi. Unga javob berish jarayonida o'quvchilardan ushbu mavzuning etikcha g'oyalarini undagi mavzu ichidagi aloqalar asosida yetakchi qoidalari orasida aloqa o'rnatish orqali javob berilishi kerak edi. O'quvchilarning yozma ishlari tahlil qilinganda, u aksariyat qismi tajribaviy mavzular yetakchi qoidalarni fanlararo aloqalar yordamida yechishga (yoritishga) erisha olmagan. Masalan 100 nafar 1 kurs talabalaridan faqatgina 30 %- eng fanlararo sintez darajasiga, 60 %-eng past, 10 darajaga erishdi. Sintezlangan savolga berilgan javoblar quyidagicha izoxlashimiz mumkin: hech qaysi javob I -darajaga erisha olmadi, 8 % -II darajaga, 18 % -II ga, 74 % -IV ga kiritildi. Hech qaysi o'quvchi bo'lib o'tgan tajriba ishining 1-bosqichida 1 darajaga ko'tarilib olmagani (sintezlangan savolga javob berishda) haqida quyidagilar guvoxliklarni beradi: Bu jarayon o'zida yuqori darajada umumlashtirish, bilimlar jamlash, uni samarali holda yorita olish qobilyatiga ega bo'lishi, boshqa disiplina (fanlardan) shovqinli (ortiqcha) bilimlarni chetlab o'tish. Bu jarayon o'qituvchi tomonidan o'quvchilarni maxsus tayyorgarlik ishlarini olib borishini talab qiladi. O'quvchilarni fanlararo sintezga o'rganlayotgan mavzuning yetakchi qoidalari, ilmning yetakchi g'oyalari o'z aksini topishi kerak bo'ladi. Ushbu masala yuzasidan izlanishlar olib borayotganimizda G.F.Fedorets tomonidan bajarilgan tajriba ishlari va yana shuni aniqladikki, ilmiylik, tizimiylik, tezkorlik va o'quvchilarning bilimlarining dunyoqarash potentsiali ko'p holatlarda fanlararo aloqalarni o'rnatishga juda ham bog'liq ekan. Bularni aniqlashda o'quvchilarning mustaqilligi, o'quvchilarning izchil yo'naltirilgan ishi natijasida amalga oshirishda ekan. Unda quyidagilar ta'minlanadi: o'quvchida o'rganilayotgan mavzu bo'yicha yetakchi qoidalarni aniqlash va butun fan bo'yicha asosiy yetakchi g'oyalarni tushunish, ko'nikma hosil qilish, mavzu bo'yicha asosiy qoidalari atrofida o'quv materialni o'rganishni tashkil qilish qobilyatini shakllantirish hamda keng tarzda fanlararo aloqalar asosida butun dispilina(fan)ni o'rganishni tashkil etish, o'quvchilar tomonidan fanlararo sintezni o'quv faoliyatida muhimligini va zarurligini anglash, mana shunday fikrlar kelajak ishida xar bir muhim ishlab chiqarish, ijtimoiy masalalarni yechishda zarurligini singdirish. O'quv mavzuda fanlararo aloqalarni amalga oshirish. 1 bosqichdagi natijalarni tahlil qilishda bizga malum bo'ldiki, u yoki bu natija o'quvchilarda tajriba mavzularning yetakchi qoidalarini yoritib berishda asosan ko'p tomonlama fanlararo aloqalar yordamida amalga oshiriladi va pedagogik shart-sharoitlar bilan aniqlanadi. Ayrim shartlarni qo'llash-ijobiy, boshqalarda esa -qoniqarli natija olib keladi, ...