Komppyuter asosiy (materinskaya) ona platasi

Komppyuter asosiy (materinskaya) platasi R Ye J A : 1. Komppyuter asosiy platasi nima uchun kerak ? 2. Asosiy plata tarkibi. 3. Kontrollerlar va ularni ahamiyati. Tayanch tushunchalari: Mikroprotsessor, ROM, RAM, xotira elementi, perelogatellar, razyom, sheyf, platslarni bir-birdan farqi. Elektron plata IBM Komppyuterlarida, odatda bir nechta modullardan tashkil etadi. U malum o'lchamdagi plastmasa plastinkalardan olinib unga elektron qurilmalar urnatilgan. Plataga urnatilgan qurilmalar yulakchalar bilan tutashtirilgan. Komppyuterdagi eng katta plata(materinskaya) asosiy plata bo'lib, unga mikroprotsessor, operativ xotira qurilmalari, xotira keshi, shinalar va BIOS li doimiy xotirlash urnatilgan. Bulardan tashqari asosiy plataga klaviatura kontrollari doimiy qilib urnatilgan, boshqa tashqiy qurilmalar konrollerlari shu plataga kuyiladi. Demak Komppyuter asosiy platasida kuydagilar bo'ladi: 1. Mikroprotsessor 2. Matematik soprotsessor 3. Asosiy plata tartibiga kiritilgan klaviatura kontaktlari va gnezdosi 4. Elektr manbai uzatiladigan razyom 5. DIR-pereklyuchatellar 6. ROM qurilmalari 7. RAM qurilmalari 8. Peremichkalar 9. Kengaytirish gnezdolari (uyalari) Kontrollerlar elektron sxemalaridan iborat bo'lib ular tashqiy qurilma bilan Komppyuter asosiy qurilmalari o'rtasidagi informatsiya almashinuvini ta'minlab beradi. hozirgi zamon Komppyuterlarida bazi tashqiy qurilmalar konrollyorlari materin plata takibiga kushib yuborilgan. Ularni integrallashgan deb ataladi. Unga misol qilib klaviatura, portlar, qattiq magnit disklarni konrollyorlarni asosiy plata bilan integrallashgan bo'lishi mumkinligini kursatiladi. Bazida video kontryoller xam assiy plataga integrallashgan bo'lishi mumkin. Asosiy plataga barcha qurilmalar va kontrallyorlar urnatilgandan keyin ulardan protsessorga kelayotgan signallar surovi uchun IRQ (Interrupt Re Quest)-tuxtatish surovi operatsiyalarini bajarilishini navbatma-navbat turishini tashkil etadi. IBM RC AT Komppyuterlarida IRQ ni 16 ta si mavjud. Ular kuyidagilar: 0 - sistemali taymer 1 - klaviatura kontrolleri 2 - EGAVGA manitorlarida kadr kaytishi signali 3 - odatta COM2COM4 4 - odatta COM1COM3 5 - XT da HDD kontrolleri, AT da odata bush 6 - FDD kontrolleri 7 - LRT 1 8 - joriy vaqt 9 - IRQ 2 ga paralel 10 - ishlatilmaydi 11 - ishlatilmaydi 12 - RC2 sichkon kontrolleri 13 - matematik soprotsessor 14 - odatta IDE HDD(birinchi kanal) 15 - odatda IDE HDD(ikkinchi kanal) DMA (Direct Memry Access-xotiraga bevosita murojat) - bu tashqiy qurilmalar bilan xotir qurilmasi urnatishda mikroprotsessor ishtiroksiz informatsiya almashtiruvchi DMA sistemasi mikroprotsessor ishini engillashtirib umumiy ish o'qishini ortishiga sabab bo'ladi. Chunki protsessor uzining oddiy ikki qurilma o'rtasida informatsiya almashtirish vazifasini DMA kontrolleriga yuklaydi. Protsessorni o'zi bu vaqtda boshqa informatsiyalarni qayta ishlashi yoki boshqa masalalarni yechishi mumkin. RC AT Komppyuterida 7 ta mustaqil DMA kontrollerlari kanallari mavjud. Ular kuyidagilar: 0-xotira echeykalarini regeneratsiyalash. 1-ishlatilmaydi. 2-kontroller FDD. 3-kontroler HDD(XT Komppyuterlarida), AT Komppyuterlarida ishlatilmaydi. 4-ishlatilmaydi. 5-ishlatilmaydi. 6-ishlatilmaydi. 7-ishlatilmaydi. 0-3 kanallar 8- ...