Nazorat qiluvchi dasturlar. Muammoli yondashuv dasturlari. Ekspert tizimlar va sun'iy intellekt

Nazorat qiluvchi dasturlar. Muammoli yondashuv dasturlari. Ekspert tizimlar va sun'iy intellekt Reja «sun'iy intellekt» tushunchasi. Kompyuterlarning paydo bo'lishi va dasturlar yordamida masalalarni yechish. Yangi o'quv materialini o'rganish. Fizika va astronomiya o'qitishda axborot texnologiyadaridan foydalanib o'qitishning maqsadi. «sun'iy intellekt» tushunchasi dastlab AЈShda paydo buldi va sekin-asta boshqa davlatlarda xam keng kullanila boshlandi. 1956 yil AЈSh da kompyuter va dasturlash sohasidagi 10 nafar amerikalik yetakchi mutaxassisning birinchi uchrashuvi bo'lib utdi. Usha paytda mutaxassislardan kupchiligi yaqin un yil ichida sun'iy aql yaratilishi mumkinligini taxmin kilardi. Chorak asrdan keyin, yani 1981 yili sun'iy intellekt bo'yicha Kanadada bo'lib utgan xalqaro konferensiyada birinchi uchrashuvning unta katnashchisidan beshtasi qilingan bashoratlar o'ta optimistik bo'lganligini, muammolar esa anchagina murakkab ekanligini tan olishdi. Shunday bulsada bu yo'nalishda kupgina ilmiy va amaliy natijalarga erishilgani kayd etildi. hozirgi kunda sun'iy intellektni yaratish bo'yicha ilmiy ishlar kupgina davlatlarda olib borilyapti. sun'iy intellekt shaxsning nisbatan barqaror bo'lgan, masalan, axborotni kabul qilish va undan malum masalalarni xal qilishda foydalana olishi kabi aqliy qobiliyatini ifodalaydi. Kompyuterda xal etilayotgan masalalar, xatto ayrimlari anchagina murakkab bulsada, intellektual hisoblanmaydi. Bu urinda maktabda bajariladigan arifmetik amallar intellektual emasmi, degan savol tugiladi. Bu ifodada masalaga tegishli qandaydir noanik element mavjud. Bu masalani yechishning aniq algoritmi nomalumligi yoki mavjud emasligidadir. Јandaydir standart materiallar masalani yechish metodini bilmaydigan o'quvchi uchun javobni izlash, aniq aqliy mehnatni talab kiladigan intellektual amal hisoblanadi. Uslubni bilgan o'quvchi, ushbu turdagi masalani avtomatik ravishda echadi. Shunday qilib, masala qanday murakkab bulmasin, agar uni yechishning aniq uslubi (algoritmi) topilgan va mos dasturi ishlab chiqilgan bulsa, u ishni intellektual yoki xakikatdan ijodiy xal qilingan deb hisoblasa bo'ladi. Kompyuter uchun esa odatda bu ishning fakat mexanik amallarni bajarish kismi koladi. Lekin bu barcha masalalarda xam emas. Shunday vaziyatlar buladiki, masalani yechish algoritmi umuman topilmagan bo'lib, anchagina vaqt sarflaganda xam uni kompyuterda echib bulmaydi. Bunday masalalar kam emas. Bular katoriga obrazlarni topish, shaxmat uynash dasturlarini yaratish, tarjimalarni avtomatlashtirish kabilarni kiritish mumkin. Inson shunday masalalarga duch kelganda, u qandaydir yagona yechimni yoki samarali uslubni topishga intilmaydi, balki masalani yechish jarayonida turli uslub va yul, axborot manbalaridan foydalanishga harakat qiladi. U mantik qonunlarini, matematik munosabatlar, murakkab masalani maydarok masalalarga ajratish yo'llaridan yoki avval uchragan masalalarga o'xshash mulohaza qilishdan foydalanadi. Bir so'z bilan aytganda, bu urinda inson fikrlashining moslashuvchanligi va ko'p tomonlamaligi namoyon bo'ladi. sun'iy intellekt sohasidagi ishlar, asosan, kompyuterni hozircha kam egallagan uslub va usullardan samaralirok foydalanishga «o'rgatish»dan iborat. ¥ozirgi kunda bu sohada anchagina ishlar qilingan, yani intellektual vazifalarni xal kiladigan dasturlar yaratilgan. Mutaxassislar yaratilgan ...