SCADA tizimlarining ishlash prinsiplari

O'zbekiston RespublikaSI OLIY VA O'RTA MAXSUS TA'LIM VAZIRLIGI ISLOM KARIMOV NOMIDAGI TOSHKENT DAVLAT TEXNIKA UNIVERSITETI Elektronika va avtomatika fakulteti Ishlab chiqarish jarayonlarini avtomatlashtirish» kafedrasi «Muhandislik dasturlari» fanidan MUSTAQIL ISH Bajardi: Qabul qildi: Toshkent Mavzu: SCADA sistemalarining ishlash prinsiplari Reja: 1. SCADA sistemasini ishlatilish sohalari. 2. SCADA tizimlariga qo'yiladigan asosiy talablar. 3. Mashhur SCADA dasturiy paketlari. 4. Xulosa. 1. SCADA sistemalarini ishlatilish sohalari: Hozirgi kunda ishlab chiqarish korxonalari, elektr stansiyasi, offis markazlari - har qanday sanoat korxonalari o'nlab kishilarni doimiy va hushyor nazorat ostida uzliksiz ishlashini ta'minlab kelmoqda. Ushbu obyektni muammosiz va to'g'ri ishlashini ta'minlaydigan kompyuterlar va ma'lumotlarni nazorat qilish uchun minglab sensorlar va yuzlab nazorat signallari mavjud. Bu uzluksiz axborot oqimini zamonaviy avtomatlashtirilgan kompyuterlar nazorat qilish tizimlarini qurishga olib keladi. SCADA - Supervisory Control And Data Acquisition - bu, Tezkor dispetcherlik boshqaruvi va ma'lumotlarni yig'ish tizimi hisoblanadi. Bu tizim inson va nazorat qilish tizimi o'rtasida interfeyslarni taqdim etib, hozirgi kun talabi bo'yicha zamonaviy avtomatlashtirilgan boshqaruv tizimlarining ajralmas qismi hisoblanib kelmoqda. Zamonaviy avtomatlashtirilgan boshhqarish tizimlari ko'pincha korxonani integrallashgan boshqaruv tizimlari bir qismiga kiradi. Korxonani integrallashgan boshqaruv tizimlariga quydagilar kiradi: ERP- tizimlari (Enterprise Resource Planning) - korxonaning resurslarini rejalashtirish; MES- tizimlari (Manufacturing Execution Systems) - Korxonanani ijro intizomi tizimi; SCADA (Supervisory Control And Data Acquisition) - Tezkor dispetcherlik boshqaruvi va ma'lumotlarni yig'ish tizimi; PLC (Programmable Logic Controllers) - dasturlanuvchi mantiqiy kontrollerlar (DMK) Korxonada integrallashgan boshqaruv tizimlari: SCADA atamasi odatda, butun tizim yoki komplekslarni boshqarish va boshqarish tizimlarini inson ishtirokida amalga oshiriladigan markazlashtirilgan tizim hisoblanadi. SCADA tizimlari barcha asosiy o'lchangan va boshqariladigan ma'lumotlar, ma'lumotlarni uzatish va buyruqlarni nazorat qilish va boshqarish tizimilarini vizualizatsiya funksiyalarini amalga oshiradi. Ushbu tizimlar bugungi kunda kompyuterlashtirishning eng istiqbolli usuli bo'lib, bunda turli xil texnologik jarayonlarni nazorat qilish asosiy hisoblanadi. Hozirda avtomatlashtirilgan sanoatda boshqarish tizimlari, energiya, transport va sanoat tarmoqlarida dispetcherlik nazorati tamoyillari asosida boshqarib kelinmoqda. SCADA-tizimlari mijozlarga xizmat ko'rsatish avtomatlashtirilgan tizimini ishlab chiqish imkonini beradi, uning asosiy funksiyalari quyidagilar: PLC yoki boshqa qurilmalardan mavjud ma'lumotlarni aloqa qurilmalarini orqali to'g'ridan-to'g'ri yoki bog'langan operator paneliga ega bo'lgan tarmoq orqali to'plash; o'lchov ma'lumotlariga asosiy ishlov berish; ishchi axborotni arxivlash, saqlash va qayta ishlash; ekranda joriy va arxiv ma'lumotlar (tasvirlar, jadvallar, grafikalar, tendentsiyalar, favqulodda vaziyatlarni taqsimlash) ni diagrammalar, gistogramlar, animatsiya formatida taqdim etish; favqulodda holatlar va favqulodda holatlar holatini ko'rsatish va ro'yhatga olish; turli xil shakllardagi hisobot va protokollarni chop etish; Operator buyruqlarini boshqarish va tizim qurilmalariga uzatish; barcha operator harakatlarini ro'yhatga olish; ...