Sug'utra faoliyatida axborot kompleksi va texnologiyalari

Sug'utra faoliyatida axborot kompleksi va texnologiyalari Reja: Sug'o'rta faoliyati haqida tushuncha O'zbekiston bozorida xizmat ko'rsatuvchi sug'o'rta kompaniyalar Sug'o'rta kompaniyasida avtomatlashtirilgan axborot tizimlari ta'minoti Sug'o'rta faoliyati haqida tushuncha Sug'o'rta faoliyati haqida tushuncha. Tabiy va boshqa stixiyali kuchli ta'siri natijasida yo'zaga keladigan zararlarni qoplash, oldini olish hamda ogohlantirish uchun maqsadli yo'nalishdagi pul fondlarini shakllantirish va ulardan foydalanish bilan bog'liq iqtisodiy munosabatlar yig'indisiga sug'o'rta deyiladi. Sug'o'rtaning xarakterli belgilari quyidagilardan iborat: Sug'o'rta riskini mavjudligi. Risk-sug'o'rta munosabatlari paydo bo'lishining asosiy shartidir. Risk bo'lmas ekan, sug'o'rtaning bo'lishi etadi. Risk bahosini pulda ifodalanishi sug'o'rta stavkasini tashkil etadi. Risk doimiy ko'rsatkich emas, balki u doimo o'zgarib turadi. Bu o'zgarishlar iqtisoddagi va boshqa sohadagi o'zgarishlar bilan chambarchas bog'liqdir. Sug'o'rta tashkiloti riskni rivojlanishini, holatini doimo kuzatish lozim, ya'ni tegishli statistik hisob olib borishi, yig'ilgan ma'lumotlarni qayta ishlashi va tahlil qilishi kerak. Sug'o'rta munosabatlarida quyidagi tomonlar qatnashadilar: Sug'o'rtalovchi - sug'o'rta xizmatlarini ko'rsatishga ixtisoslashgan va tegishli litsenziyaga ega bo'lgan yuridik shaxslar. Tadbirkorlik faoliyatining muhim bo'g'ini hisoblanadi. O'zbekiston Respublikasining Sug'o'rta faoliyati to'g'risidagi Qonuniga ko'ra, sug'o'rta shartnomasiga muvofiq sug'o'rta tovoni (sug'o'rta puli) to'lovini amalga oshirish majburiyatini oluvchi yuridik shaxs sug'o'rtalovchi deb hisoblanadi. Sug'o'rtalovchilar turli mulk shakliga ega bo'lishi mumkin (davlat sug'o'rta tashkilotlari, aktsionerlik sug'o'rta tashkilotlari hamda o'zaro sug'o'rtalash jamiyatlari). Sug'o'rta faoliyatini olib boruvchi tashkilotlar davlat organlarining tegishli litsenziyasiga ega bo'lishi zarur. Sug'o'rtalanuvchi - sug'o'rtalovchi bilan aniq sug'o'rta munosabati o'rnatgan va tegishli sug'o'rta mukofotlarini to'lovchi yuridik yokijismoniy shaxs. Sug'o'rta vositachilari (sug'o'rta brokerlari)-sug'o'rtalovchi va sug'o'rtalanuvchi o'rtasida vositachilik fazifasini bajaruvchi yuridik shaxs. Maqomi bo'yicha vositachi sug'o'rtalanuvchining manfaatlarini himoya qiladi. Ko'rsatgan xizmatlari uchun vositachi sug'o'rtalanuvchi emas, balki sug'o'rta tashkilotidan tegishli vositachilik haqini oladi.1 O'zbekiston bozorida xizmat ko'rsatuvchi sug'o'rta kompaniyalar 1991 yilgacha, ya'ni O'zbekiston Respublikasi o'z mustaqilligini e'lon qilgo'nga qadar, mamlakatimizda sug'o'rta faoliyatini ushbu sohada yakayu-yagona bo'lgan davlat sug'o'rta organlari (Gostrax) amalga oshirgan. Iqtisodiyotni bozor munosabatlariga o'tkazish bilan bog'liq islohotlar natijasida davlat sug'o'rta organlariga raqobatda bo'la oladigan turli mulk shaklidagi sug'o'rta tashkilotlari vujudga kelgan. 2006 yilning 1 yanvar holatiga O'zbekistonda 25 ta sug'o'rta tashkiloti O'zbekiston Respublikasi Moliya Vazirligining sug'o'rta faoliyatini amalga oshirish huquqini beruvchi litsenziyalarga ega bo'lgan. hozirga kelib O'zbekiston Respublikasida 31 ta sug'o'rta kompaniyalari faoliyat yuritishmoqda. Yildan yilga Respublikamizda sug'o'rta tashkilotlari tomonidan yigib olinadigan sug'o'rta muqofotlari miqdori o'sib bormoqda. Buni qo'yidagi raqamlardan ham bilib olish mumkin: 2008 - 8349.3 mln so'm; 2001-16236,8 mln so'm, 2002-21606,3 mln.so'm; 2003 - 27064,5 mln so'm, 2004 - 32875,4 mln.so'm, 2005 - 42 mlrd.so'm, 2006 - 47,2 mlrd.so'm, 2007 - 56,8 mlrd.so'm, 2008 - 68,7 mlrd.so'm tashkil etgan. O'zbekistonda sug'o'rta bozorida faoliyat ko'rsatayotgan ...