IoT va uning qo'llanilish sohalari

O'ZBEKISTON RESPUBLIKASI AXBOROT TEXNOLOGIYALARI VA KOMMUNIKATSIYALARINI RIVOJLANTIRISH VAZIRLIGI MUHAMMAD AL-XORAZMIY NOMIDAGI TOSHKЕNT AXBOROT TЕXNOLOGIYALARI UNIVЕRSITЕTI QARSHI FILIALI MUSTAQIL ISH Bajardi: D.MURODOV Qabul qildi: Mavzu: IoT va uning qo'llanilish sohalari Reja: Kirish 1. IoT qurilmalarining tarkibi 2. IoT qurilmalarining o'zaro aloqa vositalari 3. IoT tarmoqlarda shlyuzlar tushunchasi 4. IoTda kam kuchli tarmoqlarni boshqarish Xulosa Foydalanilgan adabiyotlar KIRISH IoT (Internet of things) foydalanuvchilar hayotining sifatini yaxshilashda katta rol o'ynaydi, ya'ni ish unumdorligini oshiradi, qurilmalarimizni boshqarishda kam vaqt va kam energiya sarflash imkonini beradi. IoT orqali biz oddiy qurilmalarimizni aqlli qurilmalarga aylantirishimiz mumkin. Qisqacha qilib aytganda IoT ko'plab obyektlarni bog'laydigan tarmoqdir. IoT qurilmalarining tarkibi Internet insoniyatning eng muhim ehtijoylaridan biri bo'lib, IoTning kelajakdagi rivojianishini ifodalaydi. IoT qurilmalarini funksiyasiga ko'ra 6ta tarkibiy qismga ajratish mumkin. Bular: identifikatsiya, sezish, kommunikatsiya, hisoblash, serviz va semantika. (1-rasm) 1-rasm. IoT funksional tarkibiy qismi IoTlar tarmoq, sensor, mikrokontrollerlar va DAQ (Data Acquisition) tizimlarining orasidagi o'zaro bog'lanishdan tashkil topgan. Sensor - tashqaridan ma'lumotlarni qabul qiluvchi datchik, ya'ni sezish vazifasini bajaradi. DAQ (Data Acquisition) - ma'lumotlarni tahlil qilish, hisoblash, saqlash va uzatish tizimidir. Mikrokontroller - elektron qurilmalarni boshqarishga mo'ljallangan mikrosxema. Odatda mikrokontrollerlar o'z ichiga protsessor, priferiya uskunalari, operativ xotira va doimiy xotiralarni olishi mumkin. Elektron qurilmalar orasidagi o'zaro ta'sir mikrokontrollerga o'rnatilgan maxsus tizim orqali amalga oshiriladi.[5] Masalan, mikrokontrollerga turli miqdorlarni o'lchash, turli signallarni qayta ishlash va turli xil qurilmalarning keng doirasini boshqarish topshirilishi mumkin. Mikrokontrollerlarning keng qo'llaniladigan turi sifatida Arduinoni aytishimiz mumkin. Arduinoning ko'plab turlari mavjud bo'lib bularga misol qilib: Arduino Yun, Arduino Uno, Arduino Duemilanove, Arduino Diecimila, Arduino Nano, Arduino Mega, Mega 2560, Mega ADK, Arduino Leonardo, Arduino Micro va h.k larni olishimiz mumkin. Arduino turlari bir biridan mikrokontrolleri, raqamli va analog chiqishlarning ko'p yoki kamligi bilan farqlanadi. Arduinodan foydalanayotgan kishi unga har xil elektr komponentalar va modullarni ulash imkoniyatiga ega bo'ladi, masalan: led chiroqlar, datchiklar, rele modullari, tarmoq (WiFi, LiFi, Lora, Zigbee, Bluetooth, Serial, Ethernet) modullari, sensorlar, motorlar, magnit eshik qulflari va elektr energiyasi bilan ishlaydigan barcha narsalar shular jumlasidandir. Qisqacha qilib aytganda Arduino texnik va dasturiy qismni birlashtirib beruvchi qurilma. IoT qurilmalarining o'zaro aloqa vositalari IoT qurilmalarining o'zaro aloqa vositalaridan Lora, WiFi, LiFi, Zigbee, Bluetoothlarning funksianalligi, ma'lumotlarni uzatish tezligi va ishlash diapazoni asosida ko'rib chiqamiz. Bu texnologiya katta diapazonlarni qamrab oladi, lekin katta quvvat sarfini talab qilmaydi, bu ularni mobil yoki IoT qurilmalari uchun ideal qiladi. Bundan tashqari, LoRaning avfzalliklaridan biri u qo'llab-quvvatlanadigan qurilmalar geolokatsiya qobiliyatiga ega. Wi-Fi radio to'lqinlari orqali simsiz tarmoq ulanishlari va yuqori tezlikdagi ...