Optik aloqa tizimlarining rivojlanishi, telekommunikatsiya tarmoqlaridagi o'rni va afzalliklari

Optik aloqa tizimlariga oid asosiy tushunchalar. Optik aloqa tizimlarining rivojlanishi, telekommunikatsiya tarmoqlaridagi o'rni va afzalliklari. REJA: OPTIK ALOQAGA OID ASOSIY TUSHUNCHALAR OPTIK ALOQANING RIVOJLANISHI TELEKOMMINIKATSIYA SOHASIDA O'RNI Insoniyattaraqqiyotidaaloqaning,xususan,optikaloqaningrolikattabo'lgan, bunga sabab uning tarqalish tezligining juda kattaligidir, (vq3*1010 sms) ham to'g'richiziqlitarqalishvaboshqaxususiyatlarigabog'liq.Masalan,XVIIasrdayoq quyosh nurini qaytaruvchi ko'zgulardan foydalanish asosida ishlaydigan optik telegraf va murakkab signallarni uzatish qobiliyatiga ega bo'lgan semoforlar yaratildi. Axborotni masofaga uzatishda yorug'lik nurining qulayligini sezgan amerikaliktelefonixtirochisiA.Bellbundan125yilavvaloptiktelefon(fotofon)ni yaratdi. U o'zining qurilmasi yordamida odamovozini nur orqali 200 metr masofaga uzatdi. Bunda mikrofonning tebranishidan qaytuvchi quyosh nuri ovozni tashuvchi bo'lib xizmat qildi. Hozirgi kunda deyarli har bir uyda radio, televizor va telefon bor, shaharlar va maydonlar o'rtasida yotqizilgan kabellar yordamida koinotdan Yerning sun'iy yo'ldoshlari orqali keng miqyosda axborotlar uzatilib turiladi. Ammo aloqa texnikasining rivojlanishi, elektronikaning zamonaviy yutuqlari, elektromagnit to'lqinlarining sm va mm diapazonining o'zlashtirilishi ham hozirgi paytda mislsiz ko'payib ketayotgan axborot talablariga javob bermay qoldi: amaliyot axborotning zichligi, uzatish chastotasining oshirilishi aloqa kanallarini zichlashtirish kabi qator talablarni qo'ymoqda. Shuning uchun ham dunyo mutaxassislari birinchi navbatda optik diapazonga qayta-qayta e'tibor bera boshladilar. Shuningdek, dunyodagi mis konlari borgan sari kamayib bormoqda. Vaholanki,texnikadajudakerakbo'lganbumetallningdeyarliyarmikabellaruchun ishlatiladi. Olimlarning taxmini bo'yicha mis ishlab chiqarish XXI asrda keskin ravishda kamayadi. Demak, biror chora topilmasa, kabel ishlab chiqarish tushkunlikka uchrashi turgan gap. Shuning uchun ham mis simlardan voz kechib, axborotni shaffof shisha tolalar orqali nur yordamida uzatishga o'tish lozimligini tushunib yetildi. Demak, shisha tolalarni ishlatish ikki ijobiy yutuqqa - axborot uzatish tezligini keskin oshirib, qimmat hisoblangan misni katta miqdorda iqtisod qilishgaimkonberadi.Ta'kidlashlozimki,O'YuCh-diapazoni(q=1-20sm)bo'lgan elektromagnitto'lqinlarmukammalo'zlashtirilgandanso'ngnavbatoptik diapazongayetibkeldi.60-yillardakashfetilganlazerlarhamkattasamarabermadi. Chunki axborotni lazer nuri bilan ochiq atmosferada uzatish yaxshi natija bermadi. Bunga sabab atmosferadagi temperatura, havo oqimi, changlar, tuman va h.k. lar tinimsiz o'zgarib turganligi uchun ochiq havo nur o'tkazuvchi muhit sifatida ishlatishga yaroqsizligi aniqlandi. Lazer nurini trubalar ichida uzatib ko'rildi, lekin bu yo'l hamfoyda bermadi. Shuni aytish kerakki, nur o'tkazuvchi shisha tolalar 60 -yillardama'lumedi.Ularningdiametri100mkmbo'lib,o'zakvaunio'rabolgan qobiqdan iborat edi. O'zakning sindirish ko'rsatkichi qobiqning sindirish ko'rsatkichidan biroz katta bo'lishi kerak. Lazer nurini shunday tolalar orqali uzatishgaurinibko'rildi,ammobundaytolalarjudakattayutishkoeffisiyentigaega bo'lib, taxminan 100 dbkm ga teng. Bunday tolaga kiritilgan nur bir necha metr masofadan so'ng deyarli butunlay yutilib ketadi. Ammo 1966 yilda ingliz olimlari KaovaXokxemo'zlariningilmiyizlanishlaridaoptikshishalardaginurningyutilish sabablarini tahlil qilib, nurning yutilishiga asosiy sabab He, Ni, Si, Sg va shunga o'xshashmetallarshishasintezqilinayotgandatashqaridan(havodan,tigeldan)kirib qolgan metall ionlari ekan. Maqola mualliflari agar shishalar ana shu ionlardan tozalansa, yutish koeffisiyenti a ...