Axborotni himoyalash usullari va axborot xavfsizligi

TAQI O'zbekiston Respublikasi Oliy va o'rta maxsus ta'lim vazirligi Toshkent Arxitektura Qurilish instutiti Bino va inshootlar qurilishi fakulteti Informatika va informatsion texnologiyalar fanidan MUSTAQIL ISH Guruh: Bajardi: Tekshirdi: Toshkent-2017 Mavzu : Axborot himoyalash usullari Reja: 1. Axborot xavfsizligi haqida qisqacha ma'lumot; 2. Axborot xavfsizligi xususiyatlari; 3. Kompyuter tizimlari va tarmoqlarida axborotni himoya qilish usullari. Axborot xavfsizligi - axborot texnologiyalarining nisbatan juda yosh va tez taraqqiy etayotgan sohalardan biridir. Axborot xavfsizligi sohasida faqat majmuaviy yondashuv asosidagina muvaffaqiyatga erishish mumkin. «Axborot xavfiszligi» deganda, biz axborotning himoyalanganligi va axborot bilan munosobatda bo'lgan subyektlarga, shu jumladan axborot egasi, foydalanuvchi hamda infratizimni qo'llab-quvvatlab turuvchilariga ham zarar keltirishi mumkin bo'lgan tasodifiy yoki oldindan mo'ljallangan tabiat va sun'iy turdagi ta'sirlardan qo'riqlab turuvchi infratizimni tushunamiz. TAQI Axborot himoyasi - axborot xavfsizligini ta'minlashga qaratilgan tadbirlar, uslublar va vositalar majmuasida iborat bo'lib, axborotni to'laligi; kompyuter ashyolari va unda saqlanayotgan programmalar hamda ma'lumotlarga ruxsatsiz kirishni oldini olish; kompyuterlardagi programmalarni ruxsatsiz foydalanishning oldini olish kabi asosiy vazifalarni ta'minlaydi. Insonlar orqali: - begona shaxs tomonidan ekrandan axborotni o'qish; - shifrlangan axborotni programma yordamida ochish; - axborot fizik tashuvchilarini o'g'rilash. Apparat orqali: - kompyuterga axborotlarni kiritishni ta'minlovchi maxsus apparat vositalarini ulash; elektromagnit signallarini ushlab qolish uchun maxsus texnika vositalarini qo'llash Programma orqali: - axborotga programmani ruxsatsiz kirishi; - shifrlangan axborotni programma orqali ochish; - axborotni tashuvchilardan programma orqali nusxalash, mobaynida axborot chiqib ketishi mumkin TAQI Axborot xavfsizligi xususiyatlari maxfiylik - axborotga ruxsatsiz kirishdan himoyalashdan iborat butunlik - axborotni dolzarbligi va qarama - qarshilik bo'lmasligi, uning buzilishi va ruxsat berilmagan o'zgartirishlardan himoyalash Ochiqlik - etarli vaqt mobaynida talab qilingan axborot xizmatini olish imkoniyati, Zamonaviy kompyuter tizimlarining yaratilishi va global axborot tarmoqlarining paydo bo'lishi, kompyuter tizimlari va tarmoqlarining xavfsizlik muammosini yuzaga keltirdi. Kompyuter tizimlari va tarmoqlarining xavfsizligi deganda, ularni me'yoriy ishlash jarayoniga tasodifiy yoki oldindan mo'ljallangan aralashishdan hamda ularni tashkil etuvchilarini o'g'irlashga, o'zgartirishga yoki buzishga bo'lgan intilishlardan himoya qilish tushuniladi. Kompyuter tizimlari va tarmoqlarida axborotni himoya qilish usullari -Huquqiy usullar; -tashkiliy usullar; -Texnik usullar; -Axborotni zaxiralash yoki nusxalash usullar; -Kriptografik usullar; -Simmetrik va nosimmetrik shifrlash usullari; -Almashtirish usullari; Axborotni himoya qilishning huquqiy usullari ixtiyoriy vazifani bajaruvchi himoya qilish tizimini rasmiy ravishda qurish va ishlatishni asosi bo'lib xizmat qiladi. tashkiliy usullar bir nechta xavflarni bartaraf etish uchun ishlatilsa, texnik usullar tashkiliy va texnik tadbirlarga asoslangan holda ko'pchilik axborotlarni himoya qiladi. TAQI Axborotni himoya qilishning huquqiy usullarida huquqiy xarakterli masalalar ko'rib chiqiladi: kompyuter jinoyatchiligi uchun jazolash me'yorlarini ishlab chiqish; programma tuzuvchilarning mualliflik huquqlarini himoya qilish; jinoiy va fuqarolik ...