Kriptografiya terminalogiyasi taqdimot

Kriptografiya terminalogiyasi. Insonlar shifrlash asosida har xil narsalarni tushuniishadi. Bolalar o'yinchoq o'ynaganda o'zlari bilmagan holda shifr va sirli tillarda o'ynashadi. Bular albatta xaqiyqiy kiptografikaga aloqasi yo'q. Xaqiyqiy kriptografiya (strong cryptography) kritik ma'lumotlarni shunday shifrlashi kerakki uni yirik tashkilotlar, transmilliy va yirik davlatlar rasshifrovka qilishidan himoyalay olishi lozim. Xaqiyqiy kriptografika avvallari harbiy sohalarda qo'llanilar edi. Biroq hozirgi axborotlar jamiyatda u ma'lumotlarni sirligini saqlashda markaziy usul bo'lib qoladi. Farz qilaylik biror bir manzilga xabar jo'natish lozim va ushbu xabarni manzildagi abonentdash boshqasi o'qiy olmasin. Biroq u nomani boshqa birov tomonidan ochish ehtimoli mavjud. Kriptografik terminalogiyada junatiluvchi xabar ochiq matinli (plaintext yoki cleartext) deb ataladi. Ushbu xabarni yashirish uchun o'zgartirirish esa shifrlash (encryption) deyiladi. Shifrlangan matin shifrli matn (ciphertext) hisoblanadi. Deshifrovka (decryption) bu shifrli matindan ochiq matinni ajratib olishdir. Odatda shiflash va deshiflash jarayonida qandaydir kalit (key) va ta'minlash algaritmi bo'lib, ushbularni bilmasdan xabarni ocha olmaymiz. Kriptografiya -- xabar sirligini tamillovchi fandir. Kriptotahlil -- kalitni bilmasdan turib shifrlangan matinni ochish fani. Kriptografiya bilan kiriptograflar, kriptotahlil bilan esa kriptotahlilchilar shug'ullanadi. Kriptografiya xabar almashish sektorining diyarli barcha jabhalarida foydalaniladi. Kriptologiya -- bu matematikaning bo'limi bo'lib, kriatografik usullarni matimatik asosini o'rganadi. Mils generator MilsGenerator - bu Windows operatsion tizimi uchun mo'ljallangan mahsulot bo'lib, xamma turdagi kriptografik tizimlar uchun raqamli tasodifiy kalitlar ketma-ketligini ishlab chiqaradi. Ushbu kriptografik kalitlar xabarlarni bir marttalik kalitlar bilan shifrlashda kalitlar ketma-ketligi bazasi sifatida ko'llashga imkon beradi. MilsGenerator shilash prinsipi MilsGenerator MilsCard qurilmasida bo'lgan absolyut generator tasodifiy shovqinlaridan foydalanib tasodifiy ikkilamchi ketma-ketlik ishlab chiqaradi. Parametrlarni qo'yish imkoniyati ko'zda tutilgan (o'lcham, format va b). . Generatsiya va formatlangan tasodifiy kalitlar ketma-ketligini fayl ko'rinishida ma'lumot tashuvchilarga saqlash yoki bir marttalik kalitlar yon daftarchasi shaklida yozish mumkin. «Kalitlar formati» ayniyatining ustunliklari har xil uzunlikdagi kalitlarni ishlab chiqarishda, MilsGenerator da kriptografik kalitlar formati deb ataluvchi kalitlar jamlamasini cheklanmagan miqdorda qo'yish imkoni ko'zda tutilgan. Kriptografik kalitlar formati bu kalitlar format va uzunligini aniqlovchi kattalikdir. Tasodifiy ketma - ket kriptografik kontroller M11 manbasi MilsGenerator ishlatilganda xamma kalitlar bevosita Tasodifiy kalitlar ketma-ketligi generatorri yordamida ishlab chiqariladi. Ushbu generator va xavsizlik moduli MilsCard M11 kriptogafik mikrokontrolleri ichida joylashgan, MilsCard MilsGeneratorning qurilma tashkil etuvchisi hisoblanadi. MilsCard moduli generator ishlab chiqargan tasodifiy raqamli shovqinlarga noqonuniy ulanishlardan himoyalaydi. Tasodifiy belgilar generatori tasodifiy bitlarni ajratish printspi asosida ishlaydi va prallel avtotebranishli generatorlar tomonidan ishlab chiqariladi. Bu texnologiya KMOP avtogeneratorlar tarkibiy qismi bo'lib faza ko'pchishi va otsillyator dreyfi tarzida ishlatiladi, bu esa o'z navbatida tasodifiy ketma-ketliklarni eg'ishda asosiy baza bo'lib xizmat qiladi. Falker - shovqinli shovqin ...