Ma'lumotlar bazasi [ombori]

MA'LUMOTLAR BAZASI 1 MAVZU: Kirish. Avtomatlashtirilgan axborot tizmlari. Ma'lumotlar bazasiga qo'yiladigan talablar REJA Axborot tizmlari tushunchasi Ma'lumotlar bazasi Asosiy tushunchalar va ta'riflar. 29.03.25 29.03.25 Axborot tizmlari tushunchasi Ko'pgina masalalarni yechish asosida axborotlarni qayta ishlash yotadi. Axborotlarni qayta ishlashni yengillashtirish maqsadida avtomatlashtirilgan axborot tizimlari yaratiladi. Avtomatlashtirilgan axborot tizimlari deb shunday tizimlarga aytiladiki, ularning tarkibida texnik vositalar, jumaladan shaxsiy kompyuterlar ishtirok etadi. Axborot tizimlari deb keng ma'noda axborotlarni qayta ishlaydigan ixtiyoriy tizimni tushunish mumkin. Tadbiq etish sohasiga qarab axborot tizimlarni ishlab chiqarish, ta'lim, sog'liqni saqlash, harbiy va boshqa soha tizimlariga ajratish mumkin. 29.03.25 Axborot tizimlarini maqsadli ishlatilishiga qarab bir qancha kategoriyalarga bo'lish mumkin. Ma'lumot beruvchi tizim Qidiruv tizimi Boshqaruv tizimi va boshqa tizimlar. Bularning barchasi avtomatlashtirilgan axborot tizimi bo'la oladi. Axborot tizimlari asosida ma'lumotlar bazasi(MB) yotadi. MB deganda ma'lumotlarni shunday o'zaro bog'lanishi tushiniladiki, u mashina xotirasida saqlanib, maxsus ma'lumotlar bazasini boshqarish tizimi dasturtiy vositasi yo'rdamida to'ldirilishi, o'zgartirilishi va takomillashtirilishi mumkin. 29.03.25 Aniq ma'lumotlarni (masalani) hal qilishda inson real dunyoni u yoki bu sohasi bilan cheklanadi. Bunday hollarda faqat ba'zi bir ob'ektlarni o'rganishgina qiziqish uyg'otadi. Bunday ob'ektlarni majmuasini predmet soxa deyiladi. Ob'ekt - bu ixtiyoriy predmet, xodisa, tushuncha yoki jarayondir. Ma'lumot - bu uni ma'nosiga e'tibor bermay qaraladigan ixtiyoriy simvollar to'plamidir. O'zaro bog'langan ma'lumotlar ma'lumotlar tizimi deyiladi. Barcha ob'ektlar atributlari bilan xarakterlanadi. Masalan, ob'yekt sifatida fakultet, kutubxona, kompyuter va boshqalarni qarash mumkin. 29.03.25 Jumladan, kompyuter ob'ektini atributlari sifatida hisoblash tezligi, operativ xotira xajmi, o'lchamlari va boshqalarni ko'rish mumkin. Atributlarda saqlanadigan xabarlar ma'lumotlarni qiymatlari deyiladi. Ma'lumotlarni nomlangan eng kichik birligi ma'lumot elementidir. U ko'pincha maydon deb aytiladi va bayt va bitlardan tashkil topadi. Ma'lumotlar agregati ma'lumot elementini nomlangan to'plamidir. MB administratori deyilganda birorta shaxs yoki bir necha shaxslardan iborat bo'lgan va MB sini loyihalash, uzatish va samarador ishlashini ta'minlovchidir. 29.03.25 MA'LUMOTLAR BAZASI Ma'lumotlar bazasi - Ma'lum masalaga yoki biror faoliyatga taaluqli o'zaro bog'langan va alohida ko'rinishda tashkil etilgan ma'lumotlar. MB ma'lumotlarini xususiyatlari: to'liqlik; aktuallik; qulaylik; To'g'ri tashkil etish. Ma'lumotlar banki - bir nechta MB, texnik vosita va dastur ta'minotidan iborat avtomatlashtirilgan tizim. Ma'lumotlar banki Hisoblash tizimi; Ma'lumotlar bazasini boshqarish tizimlari (МBBT); Bir yoki bir nechta ma'lumotlar bazasi (МB); Dasturlar to'plami (МB dasturlari). Ma'lumotlar banki quyidagilarni o'z ichiga oluvchi axborot tizimlarini zamonaviy ko'rinishi hisoblanadi: Qarama - qarshi bo'lmasligi; Xatosiz bo'lishi; Yaxlit bo'lishi. Ma'lumotlar bazasi axborotlarni saqlash, hamda ma'lumotlarga qulay va tezkor murojatni ta'minlab beradi. U ma'lum qoidalar bo'yicha tashkil etilgan har xil xarakterdagi ma'lumotlar to'plamidan iborat MB dagi axborotlar quyidagicha ...