Raqobatlashgan bozorda qisqa muddatli oraliqda ishlab chiqaruvchining muvozanat holati

TOSHKENT DAVLAT IQTISODIYOT UNIVERSITETI xalqaro turizm fakulteti Xizmatlar sohasi yo'nalishi Mikroiqtisodiyot fanidan Raqobatlashgan bozorda qisqa muddatli oraliqda ishlab chiqaruvchining muvozanat holati mavzusida TU-62 guruh talabasi Soatova Shahloning mustaqil ishi Reja: Raqobatlashgan bozor va uning shartlari Firma daromadlari va ularni hisoblash Korxona foydasini maksimallashtirish nazariy jihatdan asoslash Raqobatlashuvchi firmani qisqa muddat oraliqda muvozanat holati Iqtisodchilar raqobatlashuv shartlariga ko'ra bozorlarni to'rt guruhga ajratishadi: 1. Mukammal (sof) raqobatlashgan bozor. 2. Monopolistik raqobatlashgan bozor. 3. Oligopoliya bozori. 4. Sof monopoliya bozori. Bozorning asosiy xususiyatlari Bozor mukammal raqobatlashgan yoki raqobatlashgan bozor deyiladi, agar: 1. Bozorda sotuvchilar va xaridorlar soni juda ko'p. Har bir sotuvchining (ishlab chiqaruvchining) bozor-da egallagan ulushi juda kichkina bo'lib, ulardan hech biri alohida holda bozordagi muvozanat holatiga ta'sir ko'rsata olmaydi. 2. Sotuvchi va xaridorlar bozorda mahsulot narxi qanday bo'lsa, shunday qabul qiladilar va ular narxga ta'sir qila olmaydilar; 3. Bozorga yangi sotuvchilarni kirishi va sotuvchilarni bozordan chiqishi cheklanmagan; 4. Sotuvchilar birgalikda harakat qilish strategiyasini ishlab chiqolmaydilar; 5. Bozor subyektlari bozor to'g'risida to'liq axborot olish imkoniyatiga ega emas. Raqobatlashgan bozorda umumiy daromad firma tomonidan ma'lum miqdordagi ne'matni sotishdan olgan daromadiga teng, ya'ni umumiy daromad sotilgan mahsulot miqdorini uning narxiga ko'paytmasiga teng: TR=PQ bu yerda: TR - umumiy daromad; P - narx; Q - sotilgan ne'mat miqdori. Daromad sotilgan mahsulot miqdoriga bog'liq bo'lganligi uchun, u TR(Q) ko'rinishida yoziladi. O'rtacha daromad - bir birlik sotilgan mahsulotga to'g'ri keladigan daromad bo'lib, u quyidagicha aniqlanadi: Chekli daromad (MR) - bu qo'shimcha bir birlik ne'matni sotish natijasida umumiy daromadning o'sgan qismi, Demak, raqaobatlashgan bozorda talab chizig'i o'rtacha va chekli daromadlar chizig'i bilan ifodalanadi. P Q Firmalar tomonidan ularning tadbirkorlik faoliyatini amalga oshirishi natijasida olinadigan daromadlari quyidagicha turkumlanadi: 1. Sotishdan olingan sof tushum. 2. Asosiy faoliyatdan olingan boshqa daromadlar (operatsiya daromadlari). 3. Moliyaviy faoliyatdan olingan daromadlar. 4. Favqulodda foyda. Qisqa muddatli oraliqda foyda va uni maksimallashtirish Foydani maksimallashtirishning shartlari Raqobatlashgan firmaning qisqa muddatli oraliqdagi xarajatlari va foydasi grafigi P Pe π2 π1 π3 Q Q1 Q2 Q3 MC ATC P = MC 1-rasm. Raqobatlashuvchi firmaning qisqa muddatli oraliqdagi xarajatlari va foydasi. Xulosa qilish mumkinki, narx o'rtacha umumiy xarajatdan qancha yuqori bo'lsa, firmaning foydasi shuncha ko'p bo'ladi. Buni quyidagi grafikda ko'rish mumkin. (2-rasm) 2-rasm. Raqobatlashuvchi firma foydasi. 3-rasm. Raqobatlashuvchi firmaning qisqa muddatli oraliqdagi yo'qotishlari. Raqobatlashuvchi firmaning qisqa muddatli oraliqdagi yo'qotishlari. Foydalanilgan adabiyotlar 1. Egamberdiev E. Mikroiqtisodiyot: Darslik. - T:.TMI, 2004.- 226 b. 2. G'ulomov S.S, Alimov R.X, Salimov B.T. Mikroiqtisodiyot: Oliy o'quv yurtlari uchun darslik .-T.: SHarq, 2001. - 320 ...