Butun jahon savdo tashkiloti

Butun jahon savdo tashkiloti xalqaro savdodagi sodir bo'lyotgan jarayonlarni tahlil qilar ekanmiz erkinlashtirish uning eng asosiy yo'nalishi ekanligini ta'kidlab o'tish lozim. Boj to'lovlarida sezilarli kamaytirishlar yuz berdi, ko'pgina cheklashlar, kvotalar va boshqa to'siqlar yo'q qilindi. Biroq, bir qator muammolar mavjud. Ularning eng asosiysi - protektsionistik harakatlarning ko'p narsalarda bir-biriga zid bo'lgan iqtisodiy guruhlar, mamlakatlarning savdo-iqtisodiy bloklari miqyosida rivoj topishi. Savdo-iqtisodiy bloklarning paydo bo'lishidagi birinchi kadam bu erkin savdo hududlarining yaratilishidir. xalqaro bankning axborotlariga karaganda 90-yillar arafasida dunyo savdosining 42% shunday hududlarda olib borilgan. eng mashhur hududlar bu - Ovrupaning erkin savdo assotsiyatsiyasi(EAST), Ovrupa hamjamiyati(ES), SHimoliy Amerika erkin savdo zonasi(NAFTA), Osiyo-Tinchokeani iqtisodiy hamkorlik tashkiloti(ATES) va boshqalar. xalqaro hududiy savdo bloklarining eng yirik to'qqiztasining tarkibi qo'yida keltirilgan: 1. Ovrupa Hamjamiyati (ES)-Avstriya, Germaniya, Velikobritaniya, Italiya, Irlandiya, Frantsiya, Ispaniya, Portugaliya, Finlyandiya, SHvetsiya, Daniya, Bel'giya, Lyuksemburg, Niderlandu, Gretsiya. SHimoliy Amerika erkin savdo haqidagi kelishuvi (NAFTA) - A+SH, Kanada, Meksika. Ovrupa erkin Savdo Assotsiatsiyasi (EAST) - Islandiya, Norvegiya, SHveytsariya, Lixtenshteyn. Osiyo-Tinchokeani iqtisodiy hamkorligi (ASEAT) - Avstraliya, Bruney, Malayziya, Singapur, Tailand, YAngi Zelandiya, Papua-Novaya Gvineya, Indoneziya, Fillipinu, Tayvan', Gonkong, YAponiya, YUjnaya Koreya, Kitay, Kanada, SSHA, Meksika, CHili. Merkosur - Braziliya, Argentina , Paragvay, Urugvay. Janubiy Afrika taraqqiyot qo'mitasi (SADK) - Angola, Botsvana, Lesoto, Malavi, Mozambik, Mavrikiy, Namibiya, YUAR, Svazilend, Tanzaniya, Zimbabve. G'arbiy Afrika iqtisodiy va valyuta ittifoqi(YUEMOA)- Kot-d'Ivuar, Burkina-Faso, Nigeriya, Togo, Senegal, Benin, Mali. Janubiy Osiyo hududiy hamkorlik assotsiatsiyasi(SAARK)- Indiya, Pakistan, SHri Lanka, Bangladesh, Mal'div orollari, Butan, Nepal. And pakti- Venesuela, Kolumbiya, ekvador, Peru, Boliviya. Bunday bloklarning to'zilishiga siyosiy, iqtisodiy va tarixiy xarakterdagi obyektiv jaryonlar sabab bo'ladi. Bir tomondan bunday jarayonlarning kuchayishi xalqaro savdoni kuchaytirsa(zona, blok, hudud mikiyosida), boshqa tarafdan- har qanday yopiq to'zilma uchun xos bo'lgan ba'zi bir to'siqlar yaratadi. YAgona, global dunyo savdo bazori yo'lida savdo-iqtisodiy guruhlarning bir-birlari bilan aloqasida vujudga kelishi mumkin bo'lgan ko'plab to'siq va qarama-qarshiliklar mavjud. Erkin savdo hududlarining tashkil etilishi dunyo xo'jaligiga prinsipial o'zgarishlarni kiritmaydi. Mamlakatlarning iqtisodiy bloklarga birlashishi erkin savdo fikrlarining to'la galabasi yoki protektsionistik usullarga maglub bo'lishni bildirmaydi. erkin savdo yoki protektsionizm birini tanlash zarurligi muammosi xali ham mavjud. U tashqi savdo aloqalarinnig boshqa bir darajasiga utayapti, bu darajada bir guruh davlatlarning uchinchi davlatlarga qarshi kullaydigan iqtisodiy siyosatlari haqida so'z ketadi. Hatto ma'lum bir savdo-iqtisodiy guruh ichida ham ziddiyatlar bo'ladi, bu ziddiyatlar Savdo urushlariga aylanishlari mumkin (Masalan ES mamlakatlari orasida balik, uzum, moy urushlari). Savdo-iqtisodiy bloklarning a'zo mamlakatlari dunyo bozoridagi zamonaviy sharoitning qiyinligi va muammolarini tushungan holda bu muammo va qiyinchiliklarni ijobiy hal qilish yo'llarini axtarmoqdalar. Umumjahon savdo tashkiloti(VTO)ning ...