Iqtisodiy muvozanatlik qonuni va uning amal qilish mexanizmlari

Iqtisodiy muvozanatlik qonuni va uning amal qilish mexanizmlari REJA: 1.Iqtisodiy muvozanatlikning mazmuni va uning turlari. 2.Iqtisodiy muvozanatlik qonuni . 3.Iqtisodiy mutanosiblik va uning turlari. 1. iqtisodiy muvozanatlikning mazmuni va uning turlari. Milliy iqtisodiyot darajasida to'lik bandlikka erishish, inflyatsiyani eng kam darajaga keltirish va barqaror iqtisodiy o'sishga erishish, makroikgisodiy muvozanatlikni takozo etadi. Ijtimoiy ishlab chiqarish va umuman takror ishlab chiqarish xam iqtisodiyotning barcha darajasida, ya'ni mikro va makroikgisodiyot darajasida iqtisodiy muvozanatlikni ta'minlanib turilishini zarur qilib ko'yadi. SHunday ekan, iqtisodiy muvozanatlik, ikgisodiy o'sish va takror ishlab chiqarish jarayonining eng muhim va asosiy shart-sharoiti bo'lib yuzaga chikadi. iqtisodiy muvozanatlikga ta'rif berishdan oldin iqtisodiy fan tarixida bu muammo bo'yicha ancha keng tarkalgan yondashuvlarga alox.ida e'tiborni karatamiz. iqtisodiyot fan tarixida iqtisodiy muvozanatlik tushunchasiga turlicha qarashlar mavjud bo'lib, ularni umumlashtirilgan holda ikkita yo'nalishga ajratish mumkin. Birinchi yo'nalish bevosita «iqtisodiy muvozanatlik» tushunchasining vujudga kelish va rivojlantirilishining tarixiy bosqichlari bilan bog'liq bo'lib, bunda mazkur tushuncha «umumiy bozor muvozanati» sifatida talqin qilinishi darajasigacha etib keladi. Bu yo'nalishda iqtisodiy muvozanatlikning ko'plab model-lari mavjud bo'lib ular turli davrlarda bu muammoga har xil qarashlarni aks ettirgan: 1. Oddiy takror inglab chiqarish modeli. (F. Kene tomonidan XVII asrda Frantsiya misolida tushuntirilib berilgan.) 2. Oddiy va kengaytirilgan kapitalistik ijtimoiy takror ishlab chiqarish sxemasi. ( XIX asrda klassik iqtisodchilar tomonidan asoslab berilgan.) 3. erkin rakobat qonuni amal kilgan sharoitda umumiy iqtisodiy muvozanatlik modeli. (L. Val'ras tomonidan asoslagan.) 4. «Xarajatlar - mahsulot ishlab chiqarish» modeli. (V. L'ont'ev asos solgan.) 5. qisqa davrli iqtisodiy muvozanatlik modeli. (D.Keyns siklik rivojlanishni tahlil qilish orqali ko'rsatib bergan.) iqtisodiy muvozanat nazariyasiga ilk fikrlar klassik siyosiy ikgisod asoschilaridan biri A. Smitning «xalqlar boyligining tabiati va sabablari to'grisida tadqiqot» nompi asarida berilgan bo'lib, unda iqtisodiy munosabatlarning barchasi bozor mexanizmi yordamida tartibga solinishi, talab va taklif o'rtasidagi muvozanat fakat bozor mexanizmi yoki «ko'rinmas ko'l» yordamida ta'minlanishi ta'kidlab o'gilgan. Uning mashxur «alohida olingan xar bir odam fakat o'zini o'ylagan holda, o'zining shaxsiy manfaatlari yo'lida kilgan harakatlari ko'rinmas ko'l orqali uning kizikishi doirasiga mutlako kirmagan boshqa maqsadlarga yo'naltiriladi va bu harakat ongli ravishda jamiyat manfaatlariga xizmat kilgandagiga karaganda ko'prok samara beradi» - degan fikri hozirgi kunda xam o'z dolzarbligini yo'kotmagan. Ammo, u iqtisodiy muvozanatlikni ta'minlash jarayonlariga davlat ishtirokini mutlako inkor etgan. iqtisodiy muvozanat nazariyasini rivojlangirishga o'z hissasini ko'shgan namoyondalardan biri bu - J.S.Milldir. U o'z asarida «Jamiyat ortikcha puddan o'z kuchi bilan kutula olmaydi, shu sababli yagona yo'l narxning o'sishi bo'lib, fakat shu yo'l bilan talab va taklif o'rtasidagi muvozanatlikni ta'minlash mumkin»-deb ko'rsatadi. Uning fikricha, narx ...