Jahon xo'jaligi va uning evolyutsiyasi

1 Jahon xo'jaligi Bu xalqaro mehnat taqsimoti, savdo-ishlab chiqarish, moliyaviy va ilmiy-texnikaviy aloqalar orqali birlashgan turli mamlakatlar xo'jaliklari tizimidir. Jahon xo'jaligi subyektlari Jahon xo'jaligining rivojlanish bosqichlari Jahon mamlakatlarining iqtisodiy rivojlanishini ifodalovchi ko'rsatkichlar tizimi Jahon mamlakatlarida milliy daromadning aholi jon boshiga to'g'ri kelishiga ko'ra guruhlanishi Rivojlanganlik darajasiga ko'ra jag'on mamlakatlarining guruhlanishi Iqtisodiy hayotning baynalminallashuvi Bu mamlakatlarning jahon miqyosida iqtisodiy aloqalarining kuchayishi hamda iqtisodiy munosabatlarning tobora kengroq jabhalarini qamrab olish jarayonidir. Iqtisodiy jarayonlarning baynalmillalashuvi natijasida jahon xo'jaligining quyidagi tarkibi vujudga keldi xalqaro mehnat taqsimoti (XMT) Bu alohida mamlakatlarning tovar va xizmatlarning malum turlarini ishlab chiqarish bo'yicha ixtisoslashuvidir. xalqaro mehat taqsimotida ixtisoslashuvning asosiy turlari Globallashuv Bu (lotincha globus - yer kurrasi) jahon xo'jaligining butun makonini qamrab oluvchi iqtisodiy munosabatlar yagona tarmog'ining tashkil topishi va rivojlanishi Baynalminallashuv esa - jahon xo'jaligining bir necha subyektlari o'rtasidagi o'zaro aloqalarni o'rnatilishi va rivojlanishining dastlabki bosqichidir. Globallashuv jararyonining yo'nalishlari Globalashuvi jarayonlarining ziddiyatli tomonlari xalqaro iqtisodiy munosabatlar Bu jahonning turli mamlakatlari o'rtasidagi xo'jalik aloqalari majmuidir. Uning asosiy ko'rinishlari XVII BOB. JAЋON X¡JALIGI VA UNING EVOLYuTSIYASI. 1 - §. JaЏon x¢jaligi va uning tarkib topishi Ћozirgi zamon jaЏon x¢jaligi meЏnat taќsimoti va kooperatsiyasining chuќurlashib borishi tufayli vujudga kelgan. Bu jarayon uzoќ vaќt davom etib, Џozirgi paytda biron-bir mamlakat xalќaro savdo, ishchi kuchi, kapital, kredit munosabatlaridan chetda ќolib rivojalana olmaydi. Iќtisodchilarning Џisoblariga k¢ra, jaЏon Џamjamiyati 2800 xildan ortiќ tilda s¢zlashgani, 500 xildan ortiќ pul birligida savdo ќilgani Џolda, bu turli-tuman mamlakatlar bir-biri bilan shu ќadar boƒlanganki, buni Џisobga olmaslik iќtisodiy muammolarni yechishda xatolikka olib kelishi mumkin. Ћar bir mamlakat milliy iќtisodiyotining Џolati shu mamlakatning faќat ichki potentsialiga emas, balki xalќaro meЏnat taќsimoti, umumjaЏon fan, texnika, texnologiya taraќќiyoti, ќolaversa butun planeta resurslari Џolatiga boƒliќ. Ћozirgi paytda jaЏon sivilizatsiyasi shu darajaga etdiki, kelajakda rivojlanish, taraќќiyotga davlatlar ¢rtasidagi ќarama-ќarshiliklar mavjud b¢lishiga ќaramay, Џamkorlikdagina erishish mumkin. Ћozirgi zamon texnika-texnologiya soЏasida erishilgan daraja shunday meЏnat taќsimotini keltirib chiќaradiki, bu tun ishlab chiќarish va boshќa eЏtiyojlarni Џar bir mamlakatni ¢zi ќondirishga urinishi samarasiz b¢lib ќoladi yoki umuman buning iloji y¢ќ. Ћatto eng yirik rivojlangan mamlakat Џam faќat ¢z kuchiga tayanib ¢z eЏtiyojlarini ќondira olmaydi. Demak, turli-tuman eЏtiyojlarni ќondirish uchun ¢zaro aloќalar obyektiv zarurat b¢lib ќoladi. JaЏon x¢jaligining tarkib topishi ana shu obyektiv zaruriyatdan kelib chiќќan. JaЏon x¢jaligi ijtimoiy-iќtisodiy rivojlanishi darajasidan ќati nazar iќtisodiy munosabatlar tizimi bilan chambarchas boƒlangan milliy x¢jaliklar majmuidan iborat. ¤ziga xos milliy iќtisodiyot shakllangan Џar bir mamlakatning yagona iќtisodiy makonga intilishi ¢zaro manfaatdorlikdan kelib chiќadi. Insonlar iќtisodiy Џamkorlik ќilishni ќadimdan tovar ayirboshlash vujudga kelgan ...