Moliya tizimi va moliyaviy siyosat

1 Har qanday mamlakat iqtisodiyotining barqaror rivojlanishi eng avvalo davlat, uning turli mintaqa va hududlari, iqtisodiyotning tarmoq va sohalari, ishlab chiqarish birliklari, aholi turli qatlamlari o'rtasidagi pul mablag'lari oqimining samarali tashkil etilishiga bog'liq bo'ladi. Davlat korxona va tashkilotlar, turli moliyaviy muassasalar, aholi bilan olib boriladigan o'zining barcha vazifalarini aynan moliya mexanizmi orqali amalga oshiradi. Moliya milliy iqtisodiyot va aholi farovonligining o'sishini aks ettirib, korxonalar ishlab chiqarish xarajatlarining pasayishi va ularning jahon bozoridagi raqobatbardoshligining oshishini rag'batlantiradi, ishlab chiqarish tuzilmasini, tarmoqlararo va hududiy nisbatlarni shakllantiradi. Moliya - iqtisodiy kategoriya sifatida pul mablag'laridan foydalanish va uning harakatini tartibga solish bilan bog'liq bo'lgan munosabatlar tizimidir. Uning vositasida turli darajada pul mablag'lari fondlari vujudga keltiriladi va ular takror ishlab chiqarish ehtiyojlari va boshqa ijtimoiy ehtiyojlarni qondirish maqsadida taqsimlanadi. Moliyaviy munosabatlarning obyektlari va subyektlari farqlanadi. Moliyaviy munosabatlarning obyektlari bo'lib iqtisodiyotning turli darajalarida tarkib topuvchi va harakat qiluvchi pul mablag'lari fondlari hisoblanadi. Moliyaviy munosabatlar subyektlari tarkiban murakkab bo'lib, ularga barcha tashkilotlar, korxonalar, yuridik va jismoniy shaxslar, fuqarolar kiradi. Ular orasida doimo moliyaviy munosabatlar bo'lib turadi. Bu munosabatlarning asosiylari sifatida quyidagi munosabatlarni ko'rsatish mumkin: - davlatlararo moliyaviy munosabatlar; - davlat va turli xalqaro tashkilotlar, xorijiy firma va korxonalar o'rtasidagi moliyaviy munosabatlar; - boshqaruvning turli darajalaridagi davlat organlari o'rtasidagi moliyaviy munosabatlar; - davlat va korxonalar o'rtasidagi moliyaviy munosabatlar; - davlat va jamoat tashkilotlari o'rtasidagi moliyaviy munosabatlar; - davlat va aholi o'rtasidagi moliyaviy munosabatlar; - korxonalararo moliyaviy munosabatlar; - korxonalar va banklar o'rtasidagi moliyaviy munosabatlar; - korxona ichidagi xo'jalik aloqalariga xizmat qiluvchi moliyaviy munosabatlar va boshqalar. 1. Moliyaning mohiyati va vazifalari. Moliya tizimi. Moliya Bu pul mablag'laridan foydalanish va uning harakatini tartibga solish bilan bog'liq bo'lgan munosabatlar tizimi bo'lib, uning vositasida turli darajada pul mablag'lari fondlari vujudga keltiriladi va ular takror ishlab chiqarish ehtiyojlari va boshqa ijtimoiy ehtiyojlarni qondirish maqsadida taqsimlanadi. Moliya tizimi Bu turli darajadagi byudjetlarni, ijtimoiy, mol-mulk va shaxsiy sug'o'rta fondlarini, davlatning valyuta zahiralarini, korxona va firmalar, tijorat va notijorat tuzilmalarining va shu kabi boshqa tashkilotlarning pul fondlarini o'z ichiga oluvchi tizimdir. Moliyaning asosiy turlari Korxonalarning moliyaviy xususiyatlariga ko'ra turlari Tijorat tashkilotlarining moliyaviy manbalari Notijorat tashkilotlarining moliyaviy manbalari Davlat byudjeti Bu davlat xarajatlari va ularni moliyaviy qoplash manbalarining yillik rejasi bo'lib u ikkita tarkibiy qismdan iborat. Daromadlar xarajatlar Bu byudjetga tushadigan barcha pul mablag'lari bo'lib, ular asosan soliqlardan iborat. Bu davlatning o'z vazifalarini bajarish uchun ketadigan pul mablag'lari. O'zbekiston Respublikasi Davlat byudjeti daromadlarining tarkibiy qismlari mlrd. so'm O'zbekiston Respublikasi Davlat byudjetining xarajatlar tarkibi (YaIMga nisbatan %da) Davlat byudjetining ...