Mendeleyevning kimyoviy elementlar davriy qonuni va jadvali

Mendeleevning kimyoviy elementlar davriy qonuni va jadvali  Davriy jadvalni ifodalanishi va tuzilishi  Bazi elementlarning kashf etilishiga oid qiziqarli lavhalar  Davriy jadval, elementlar va atom tuzili- shiga oid testlar  Testlarning izohli javoblar O'qituvchi va o'quvchilar uchun qo'llanma O'qituvchi nashriyot matbaa ijodiy uyi Toshkent - 2013 So'zboshi Malumki, Mendeleevning kimyoviy elementlar davriy jadvali kimyo fani darsligining ajralmas bir qismidir. Davriy jadval har bir element to'g'risida ko'p ma'lumotlarni o'z ichiga olgan kichik qomusiy manbaa bo'lib, o'quvchilarning o'quv stolida doimo bo'lishi zarur bo'lgan va ularning kimyo fanini chuqur o'zlashtirishlari uchun muhim va foydali bo'lgan o'quv material hisoblanadi. O'quvchilar davriy jadvaldan to'g'ri foydalanishlari natijasida, har bir kimyoviy elementning atom tuzilishi, xossalari va boshqa xarakteristikalari haqida ko'p ma'lumotlarni bilishlari mumkin. Shu maqsadda, ushbu kichik risolani o'quvchilar xukmiga havola etishni lozim topdik. Ushbu risola 4 bobdan iborat bo'lib, birinchi bobda davriy qonun va jadvalning yaratilishi haqida qisqacha tarixiy ma'lumotlar, hamda hozirgi vaqtda Bizda, Rossiya va xorijda foydalanib kelinayotgan (ilova 1 va 2 keltirilgan) davriy jadvalning tuzilishi berilib, bu bobda o'quvchilar davriy jadvaldagi elementlarning turkum (yoki oila)larga bo'linishi , ularning atom yadrolarini tuzilishi, elektron formulalar, element atomlarida elektronlarning energetik pog'ona va pog'onachalarda to'lib borish qoidalari bilan tanishadilar. II-bobda bazi muhim elementlarning kashf etilishiga sabab bo'lgan g'aroyib tasodiflar , hamda elementlarning ochilishiga oid qiziqarli lahvalar berilgan. Risolaning II va IV- boblarida davriy jadval, elementlarning xossalari va atom tuzilishiga oid testlar va ularning izohli javoblari berilgan. - 3 - O'quvchilar berilgan test savollarining o'rganish jarayonida davriy jadvalning tuzilishi, kimyoviy elementlarning xossalari va ularning atom to'zilishi bo'yicha muhim ko'p ma'lumotlarni bilib oladilar. Davriy jadvalni yaxshi o'zlashtirgan o'quvchi, jadvalga asoslanib, har bir kimyoviy elementga bir qator umumiy xarakteristika berish mumkin. Ilova 2 da keltirilgan davriy jadval takomillashgan va ko'p ma'lumotlar bilan boyitilgan. Jadvalning har bir elementga ajratilgan o'rni (katakgi)da, ayni element uchun: elementning tartib raqami, yani element atomining yadro zaryadi; kimyoviy belgisi; elementning nomi; nisbiy atom massasi; nisbiy elektromanfiyligi; oksidlanish darajalari; elektron formulasi; fizik xossalari (suyuqlanish va qaynash temperaturalari- °C va zichligi- gsm3); element kim tomonidan va qachon (nechanchi yil) kashf etilganligi keltirilgan. Ayni elementning davriy jadvalda joylashgan o'rni (tartib raqami)ga qarab, uning atom yadrosining tuzilishi, elementning qaysi turkumga mansubligi va kimyoviy xossalari haqida muhim hulosalar chiqarish mumkin. Hulosa qilib aytganda, ushbu risola o'rta, kasb-hunar kolleji va akademik litsey o'quvchilari uchun mo'ljallangan bo'lib, Biz mualliflar esa o'quvchilarning davriy jadvaldan to'g'ri va unumli foydalanishlarida, hamda kimyoviy elementlarning xossalari bo'yicha olgan bilimlarini boyitishda yordam beradi degan umidamiz. Mualliflar - 4 ...